Bee Foundation heeft in maart 2025, voor het derde jaar op rij, onderzoek gedaan naar bijensterfte in winter 2024-2025. In de afgelopen vijf jaar is de sterfte van honingbijenvolken extreem hoog. Deze trend is nog niet gekeerd.
In totaal hebben dit voorjaar 198 imkers de enquête van Bee Foundation ingevuld. De gemiddelde sterfte ligt op 21%. De helft van de imkers heeft sterfte, de andere helft niet. Dit betekent dat er extreem veel sterfte is bij 50% van de imkers. De sterfte lijkt locatie gebonden: een groot deel van de imkers die nu dode volken hebben, had in de afgelopen jaren ook sterfte. Het valt op dat, tegen de natuur in, met name grote volken sterven. De bijensterfte is het hoogst, 30%, onder imkers waar de volken op eigen honing overwinteren t.o.v. volken die op fabriekssuikers overwinteren 10%. De omgeving is zo giftig voor bijen, dat zij sterven aan hun eigen honing. Opnieuw treft de sterfte provincie Utrecht zwaar; 40 % van de volken zijn deze winter overleden.
© Fevziie Ryman | Dreamstime
Bijen sterven aan hun eigen honing
Voor het tweede jaar op rij heeft Bee Foundation monsters laten onderzoeken door Buijs Agro-Services op pesticiden. 23 monsters van dode bijen, bijenwas en honing van 10 imkers zijn onderzocht op 668 pesticiden. In eerder onderzoek van Naturalis is slechts naar 110 stoffen gekeken. Dan mis je dus ruim 550 stoffen, waaronder veel gebruikte pesticiden. In dit onderzoek werden 64 verschillende bestrijdingsmiddelen gevonden, 21 van de 64 middelen waren verboden of nooit toegelaten in 2024 in Nederland. Gemiddeld werden er 12.5 middelen per monster gevonden, vorig jaar 13. In één monster werden 28 verschillende pesticiden aangetroffen. Dit volk komt uit een gebied waar sierteelt en tuinbouw plaatsvindt. In de afgelopen vijf jaar gaan op deze plek elk jaar opnieuw de bijen dood. De plek waar de groente wordt geteeld die wij eten, is desastreus voor bijen.
Slechts 5 stoffen dragen voor ruim 80% bij aan de totale gemeten last van bestrijdingsmiddelen, namelijk dicamba, glyfosaat, phthalimide, propargite en fluvalinaat.
In alle monsters dode bijen vonden we phthalimide, een afbraakproduct van folpet. Dit wijst op de accumulatie van deze stof in bijen. EFSA rapporteert dat dit middel een chronisch risico is voor bijen: 'A high chronic risk to adults and larvae was identified from exposure to the treated crop, weeds and/or the succeeding crop for all field uses'. Desalniettemin is het een middel dat breed toegepast wordt in Nederland met een verbruik van 30.000-50.000 kg/jaar.
In de meerderheid van de monsters, met name in dode bijen en bijenwas, vinden we dicamba in hoge concentraties. Dit middel wordt meer en meer gebruikt ipv glyfosaat en is toegelaten op mais, sportvelden en gazons. Recent onderzoek vindt een reductie van 70% in bestuivende insecten als ze blootgesteld worden aan bloeiende planten met dicamba.
Ook wilde bijen getroffen door pesticiden
Honingbijen en wilde bijen kunnen met elkaar concurreren als er te weinig bloemen zijn. Onderzoek van prof. Dave Goulson laat overtuigend zien dat hommels en wilde bijen ook last hebben van pesticiden. In dit verband zijn honingbijen geen concurrent maar een signaalsoort, waaraan makkelijker onderzoek gedaan kan worden.
Gevolgen voor Nederlanse economie
'Nederlandse banken, verzekeraars en pensioenfondsen hebben wereldwijd voor EUR 510 miljard financieringen uitstaan aan bedrijven met een hoge of zeer hoge afhankelijkheid van een of meerdere ecosysteemdiensten.' Als de bijen sterven aan pesticide cocktails heeft dit ook zijn weerslag in de Nederlandse economie.
Bron: Bee Foundation