De Europese Commissie heeft woensdag 19 februari de visie voor de landbouw en voedselproductie gepresenteerd. De Europese Commissie zet in op het verder vereenvoudigen van het beleid en het vergroten van het gebruik van innovatie en digitalisering. Later in 2025 zal de Europese Commissie een pakket maatregelen voorstellen ter vereenvoudiging van het huidige wetgevingskader voor de landbouw in combinatie met een strategie ter ondersteuning van de transitie naar digitale landbouw.
Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie: "Onze landbouwers staan centraal in het voedselproductiesysteem van de EU. Het is dankzij hun dagelijkse, harde werk dat we allemaal veilig en hoogwaardig voedsel hebben. Toch worden onze boeren geconfronteerd met de groeiende uitdagingen van wereldwijde concurrentie en klimaatverandering. Daarom bieden we vandaag een alomvattende strategie aan die de landbouw aantrekkelijker, veerkrachtiger en duurzamer maakt."
"Vooruitblikkend zal het toekomstige gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB), als onderdeel van het komende MFK-voorstel, eenvoudiger en doelgerichter zijn, met steun die meer gericht is op landbouwers die actief betrokken zijn bij de voedselproductie, met bijzondere aandacht voor jonge landbouwers en landbouwers in gebieden met natuurlijke beperkingen. Incentives, in plaats van voorwaarden, zullen worden begunstigd."
Bekijk hier de landbouwvisie die door de Europese Commissie gepresenteerd is
BioForum meldt dat in de visie nog eens het belang van biologische landbouw in de toekomst benadrukt wordt. Zij noemen dit een heuse opsteker voor de biologische landbouw. "Europa is bezig met het uitwerken van een langetermijnvisie op de Europese landbouw en voedselvoorziening. Begin deze week verscheen de AgriFood Vision, een visietekst over hoe het Europese landbouwbeleid er moet uitzien in 2040. Dit is nog maar het begin van een lang traject, maar IFOAM Organics Europe, de Europese koepelorganisatie van de biosector, is blij dat Europa de biologische landbouw zal blijven steunen. Zo valt te lezen dat biologische landbouw een aantrekkelijke beroepskeuze is voor jonge boeren. Daarnaast zegt het rapport dat het leveren van "ecosysteemdiensten die goed zijn voor het leefmilieu, water, bodem of luchtkwaliteit, zoals in de groeiende biologische sector" tegen 2040 beloond zou moeten worden."
LTO Nederland is positief over de nieuwe weg die de wordt ingeslagen, maar benadrukt dat de uitwerking van de voorstellen cruciaal gaat zijn. "De visie bevat diverse aanknopingspunten die het toekomstperspectief van Nederlandse boeren en tuinders kunnen verbeteren. Tegelijkertijd zijn veel voorstellen nog niet concreet, dus veel hangt van de uitwerking af. LTO Nederland blijft zich in Brussel inzetten om deze ambities snel om te zetten in praktische oplossingen voor boeren en tuinders", zegt Ger Koopmans, voorzitter van LTO Nederland. Koopmans vervolgt: "Voor boeren en tuinders is Brussels beleid relevant, maar evenzo relevant is hoe dit doorwerkt in landelijk beleid. We kijken scherp naar mogelijkheden om Nederlands beleid haalbaar en realistisch aan te passen als daar vanuit Europa mogelijkheden voor zijn. Juist daarom zijn we verheugd met het feit dat eurocommissaris Christophe Hansen volgende maand op werkbezoek naar LTO komt."
Eurocommissaris Hansen wil toekomstig Europees landbouwbeleid in beter overleg met stakeholders gaan maken. Om dat te waarborgen is een nieuw bestuur van 30 belanghebbende organisaties in het leven geroepen, bij wie nieuw landbouwbeleid getoetst moet gaan worden. De Europese landbouwkoepel voor boeren en tuinders, COPA-COGECA, is hierin ook vertegenwoordigd namens LTO. Daarnaast worden in de visie maatregelen aangekondigd op verschillende beleidsterreinen.
Verdienvermogen
Een van de speerpunten is om een beter boereninkomen te waarborgen. Nieuwe wetgeving moet ervoor gaan zorgen dat de positie van de boer en tuinder in de keten versterkt wordt. Daarnaast ligt er prioriteit bij het versimpelen van beleid, om de kostprijs en administratieve lastendruk te verlagen. Op korte termijn komen er voorstellen om de eisen van het gemeenschappelijk landbouwbeleid te vereenvoudigen. Een groot vraagteken in de visie is echter hoeveel Europees budget voor de landbouw beschikbaar zal worden gesteld.
Milieubeleid
Gezien de grote stapeling van milieueisen op het boerenerf, wil de Commissie toewerken naar een benchmarkingsysteem waarin publieke en private standaarden samenkomen. Op het gebied van mestwetgeving wordt aangekondigd eind 2025 een evaluatie van de nitraatrichtlijn af te ronden. RENURE wordt als voorbeeld genoemd om minder afhankelijk te worden van kunstmest van buiten de EU. Daarnaast komt de Commissie met een wetsvoorstel om de toelating van nieuwe gewasbeschermingsmiddelen te versnellen.
Gelijk speelveld
De Commissie wil op termijn de productiestandaarden van geïmporteerde producten meer gelijkstellen aan Europese normen voor gewasbeschermingsmiddelen. Daarnaast moet een herziening van Europese dierenwelzijnswetgeving ervoor gaan zorgen dat er op het gebied van dierenwelzijn een gelijker speelveld komt tussen landen binnen en buiten de EU. Het is echter nog onduidelijk of deze voorstellen ook voldoende rekening zullen houden met de investeringscycli van ondernemers.
NAV positief over landbouwvisie
Ook de de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) is positief over de landbouwvisies. Het NAV heeft met instemming kennis genomen van de landbouwvisie van Eurocommissaris Hansen. De NAV ziet in het hele document erkenning van het belang van behoud van voedselproductie en aandacht voor het gemiddeld 60% lagere inkomen van boeren in vergelijking met de rest van de maatschappij, zo geven ze in een statement aan.
"De oplossingen die worden genoemd komen voor een groot deel overeen met de speerpunten van de NAV. Belangrijkste is wel dat Hansen een verbod wil op import van producten die behandeld zijn met gewasbeschermingsmiddelen die in de EU verboden zijn. De NAV pleit al jaren voor zo'n gelijk speelveld dus wij zijn zeer verheugd dat dit nu echt beleidsvoornemen is.
Een ander belangrijk punt is het plan om te verhinderen dat gewasbeschermingsmiddelen worden verboden zolang er geen alternatieven zijn, om te voorkomen dat hele teelten verdwijnen. Dit is precies wat wij ook in een brief aan minister Wiersma recent hebben voorgesteld.
Ook andere oplossingen komen overeen met onze punten. Een verbod op inkoop onder kostprijs wordt onderzocht. Het GLB als inkomensondersteuning blijft behouden, hoewel meer toegespitst op waar die ondersteuning echt nodig is en waar boeren echt bijdragen aan voedselzekerheid. Hansen wil ook de wetgeving rond nieuwe veredelingstechnieken vlottrekken, gericht op spoedige goedkeuring. Naast koolstofcredits moeten er ook natuurcredits komen. Er wordt gekeken naar meer mogelijkheden voor boeren om zich te verzekeren tegen misoogsten. Boeren worden beschouwd als ondernemers die ons van voedsel voorzien en die niet moeten worden geconfronteerd met onnodige bureaucratische rompslomp. Eens!
De NAV steunt ook de verklaring dat de landbouw zoveel mogelijk binnen ecologische grenzen moet werken, maar dat voedselproductie altijd wel enige impact zal hebben. Hansen ziet de landbouw als deel van de oplossing en niet als deel van het probleem. Mede daarom wil hij ook actieve ondersteuning van jonge boeren en ruimte voor soepele bedrijfsovername. Alleen daarmee blijft Europa's voedselvoorziening in stand. Hij ziet daarbij geheel terecht ook een rol voor de hele keten inclusief de consument, die mag vertrouwen op voldoende en gezond voedsel, maar wel geproduceerd tegen een eerlijke en redelijke prijs voor de boer.
Al met al ademt dit stuk een toon van samenwerking om de landbouwsector toekomstbestendig te maken en daarmee de voedselproductie veilig te stellen, bínnen ecologische grenzen, met enthousiaste boeren die worden gewaardeerd. Dit is een grote omslag ten opzichte van de Green Deal, waar de vergroening vooral ten koste van de landbouw van bovenaf werd opgelegd.
Niet alle plannen zijn al heel concreet, maar de NAV is zeer positief over de grote lijnen en de toon van dit document. We kijken met belangstelling verdere uitwerking tegemoet."
SGP: "Goed nieuws"
"Goed nieuws dat de EU inzet op concurrentiekrachtige landbouwsector om voedselzekerheid te waarborgen. Ik ben blij dat de Europese Commissie eindelijk de regeldruk aanpakt en een reality-check gaat uitvoeren op wetgeving. Er moet weer ruimte komen voor ondernemerschap", zo geeft Bert-Jan Ruissen aan in een eerste reactie op de gepresenteerde EU-visie voor landbouw en voedsel.
Landbouwcommissaris Hansen wil met zijn vandaag gepresenteerde visie op landbouw en voedsel inzetten op een aantrekkelijke en weerbare sector voor huidige en toekomstige generaties. De plannen strekken tot 2040 en daarna, en moeten er onder meer toe leiden dat boeren een beter inkomen uit de markt krijgen. De sector moet concurrentiekrachtig en toekomstgericht worden, onder meer door te zorgen voor een gelijk speelveld in mondiaal perspectief.
Ruissen is blij dat de Commissie de regeldruk aan wil pakken. "Alleen door vermindering van de regeldruk, kan de concurrentiekracht weer op peil komen. Tegelijkertijd is papier geduldig, ik wil wel concrete resultaten zien", aldus Ruissen. De visie spreekt van een niet eerder vertoonde inzet op vereenvoudiging, met onder meer een stress-test en reality-check van bestaande en nieuwe wetgeving. Nationale koppen op EU-beleid moeten vermeden worden. De Commissie kondigt aan later dit jaar te komen met een horizontale vereenvoudiging van wetgeving.
Positief vindt Ruissen ook de focus op circulair gebruik van nutriënten uit mest en RENURE in de visie. Ook kondigt de Commissie een voorstel aan voor versnelling van de toelating van biologische gewasbeschermingsmiddelen. De aankondiging van de uitrol van nature credits roept echter nog vragen op.
"Het is hoog tijd dat we in Europa weer beseffen dat boeren en tuinders onmisbaar zijn voor onze voedselzekerheid. Bovendien hebben we in Nederland, en elders in Europa, bijzonder vruchtbare grond, de vakkennis en goede producten. Daar moeten we zuinig op zijn. Hard nodig dat er weer toekomstperspectief komt voor boeren en tuinders. Ik hoop ook dat Hansen de afgelopen maanden goed heeft geluisterd naar de sector en zo snel mogelijk met uitvoerbare plannen komt die hij in zijn visie aankondigt."
"Vraag blijft: zullen deze ambities ook waargemaakt worden"
Hilde Vautmans (Renew Europe, Open VLD): "Heel goed dat Europa nu met een krachtige visie komt om de boerenstiel in Europa te laten overleven: iets waar ik enorm voor gepusht heb. Met deze visie gaan we boeren ondersteunen in plaats van hen te verdrinken in een hoop regels. Het is goed dat administratieve vereenvoudiging en steun aan onze jonge boeren centraal staan. De aanpak van oneerlijke concurrentie is voor mij ongelooflijk belangrijk. Maar nu is het zaak dat de boeren deze visie ook daadwerkelijk voelen. Ik ga erop blijven hameren dat de boeren merken dat ze door Europa worden gesteund."
Benoit Cassart (Renew Europe, MR): "Commissaris Hansen presenteerde vandaag een visie op landbouw en voedsel die eindelijk de boer centraal stelt, met generatiewisseling als de eerste uitdaging om op te lossen. Ik steun ook de paradigmaverschuiving. We bevinden ons noch in een hyper-productivistische visie in de stijl van de jaren '80, noch in de afnemende visie van Farm to Fork. Terwijl de ambitie behouden blijft om de EU tegen 2050 het eerste koolstofneutrale continent te maken, heeft de visie een holistische benadering en richt zij zich op ecologische, sociale en economische duurzaamheid."