Tholen - Boekweit is een pseudograan (zaad) uit de duizendknoop familie wat al duizenden jaren geleden in Europa werd geteeld. Nederland kende gedurende 500 jaar een groot boekweitareaal van ca. 130.000 duizend hectare. Eind negentiende eeuw nam het areaal drastisch af als resultaat van de toenemende internationale handel door de inzet van stoomboten, waardoor prijzen van granen en ook boekweit sterk onder druk kwamen te staan. Daarbij nam de interesse voor de aardappel toe. Beide ontwikkelingen hebben er toe geleid dat de boekweit al voor de Tweede Wereldoorlog praktisch helemaal is verdwenen uit Nederland.
Peter als lector tijdens het geven van een van de vele cursussen die hij heeft ontwikkeld
Coöperatie
Op 17 oktober 2024 werd de Boekweit coöperatie opgericht. Eén van de initiatiefnemers is Peter Brul (70). Peter heeft ruim 50 jaar ervaring als biologische boer, adviseur en stond met Jan Bokhorst aan de basis van de afdeling Landbouw van het Louis Bolk Instituut. Peter: "Na een periode van tien jaar bij het Louis Bolk Instituut werd ik adviseur van gangbare boeren wereldwijd die wilden omschakelen naar biologisch landbouw. In ruim 70 landen hebben we in totaal meer dan 500.000 boeren geholpen met het omschakelproces."
Samen met collega's ontwikkelden zij cursussen, studiegroepen en hielpen zij certificeringssystemen op te zetten . Zijn passie voor boekweit bleef door zijn spreekwoordelijke aderen stromen. Na een artikel van een bedrijf (De Nieuwe Band, nu onderdeel van Odin) dat trots was op het feit dat zij niet meer boekweit importeerden uit China, maar uit Zuid-Duitsland, werd zijn passie gevoed. Hij nam het initiatief om met een lokale teler in Groningen de eerste hectaren boekweit te gaan telen. Het was 2018. In 2024 heeft de coöperatie 35 telers met een totaal aan 120 hectare. Dit jaar willen ze uitbreiden naar een ledenbestand van 50, die gezamenlijk 200 hectare boekweit zouden moeten gaan telen.
"Boekweit komt in vele varianten en geeft ruime culinaire toepassingsmogelijkheden"
Waarom boekweit?
Boekweit staat bekend om de uitbundige bloei in juli en augustus met witte bloempluimen die veel nectar bevatten. De bloemen trekken veel bijen aan die de bekende donkere boekweithoning maken, een honing met geneeskrachtige eigenschappen. Door de vele insecten en (insectenetende) vogels levert het een grote bijdrage aan de biodiversiteit. Daarbij zijn boekweit en boekweitmeel heel voedzaam, licht verteerbaar en glutenvrij. Het bevat veel magnesium, kalium en fosfor. Daarnaast bevat boekweit rutine, een sterke antioxidant die ook in de geneeskunde wordt gebruikt. De korrels kunnen verwerkt worden als pap (grutten), voor de warme maaltijd (geroosterde hele korrels als kasha), slas nopedel (soba), als risotto of in een salade. Maar het is ook een mooie basis voor tempeh of miso. Als meel voor pannenkoeken, eventueel samen met een ander graan wat gluten bevat en als glutenvrij bindmiddel.
Naast de gezondheidsaspecten en de positieve effecten op de biodiversiteit wil de coöperatie ook zakelijk succesvol zijn. Peter: "In totaal wordt er nog voor ongeveer aan 60 miljoen euro aan boekweit geïmporteerd. Langzaam maar heel zeker willen we dat aandeel terugbrengen door de boekweit uit Nederland als vervanger van de geïmporteerde boekweit te positioneren. Inmiddels kunnen we ons verheugen op een aantal koplopers die heel bewust voor onze boekweit hebben gekozen en niet meer importeren. Vanuit deze groep gaan we de rest van Nederland overtuigen van het belang Nederlandse boekweit te verkopen, te kopen en te consumeren."
"Boekweit heeft een lang groeiseizoen"
De meeste biologische boekweit komt nu nog uit China, met zo'n 24.000 kilometers aan food miles. Nederlandse bio-boekweit levert een besparing van circa 98% aan food miles.
Particuliere inbreng
De coöperatie biedt de particulier de mogelijkheid haar inspanningen financieel te ondersteunen. "Wij stellen het zeer op prijs als er lezers zijn die de doelstellingen van coöperatie onderschrijven, en ons willen helpen door de coöperatie financieel te ondersteunen." Voor 100 euro kunt u lid worden, zo stelt Peter voor. "U kunt ook besluiten het aandeel in de coöperatie te laten zitten. Ondertussen kunnen wij de boeren een voorschot betalen voor de aankoop boekweit en voor investeringen in machines."
Lange termijn
De Boekweit Coöperatie is een uniek langetermijn-initiatief en weet zich gesteund door provinciale overheden, door natuur en milieuorganisaties en staat open voor particuliere sympathisanten die de boekweitteelt in Nederland een warm hart toedragen. "De historie heeft immers bewezen dat boekweit het boegbeeld is van de biologische landbouw."
Voor meer informatie:
Peter Brul
De Boekweit Coöperatie
06 57933452
p.brul@telfort.nl