Tholen - Het Nationaal Groeifonds heeft in 2023 na een aanbestedingsprocedure, 129 miljoen euro subsidie toegekend aan het programma Re-Ge-NL. Dit programma was ingediend door het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). Het programma streeft een ambitieus doel na. Wouter-Jan Schouten is directeur van het programma: "Re-Ge-NL ontwikkelt samen met Nederlandse boeren toekomstbestendige bedrijven waarbij landbouw samengaat met bodemverbetering en natuurherstel gecombineerd met een goed verdienmodel voor de boeren." Daar houdt het niet op: "Tussen nu en 2030, start Re-Ge-NL met 1.000 boeren de overgang naar regeneratieve landbouw met een positieve businesscase. Door deze cruciale eerste stap te zetten ontstaat een navolgbaar voorbeeld voor de sector in Nederland en internationaal. Zo maken wij regeneratieve landbouw het nieuwe normaal tussen 2030 en 2040."
Het programma wordt ondersteund door vele externe partners die hun expertise inzetten om per boer op maat gemaakte ondernemersplannen te realiseren, zodat er een verantwoorde omschakeling kan plaatsvinden. Theoretisch kunnen er dus 1.000 ondernemersplannen tot stand komen. De plannen zijn afgestemd op de specifieke bedrijfskundige situatie van de boer, de locatiekenmerken en de positie ten opzichte van stad en dorp. Sociaal demografische kenmerken vormen een belangrijk onderdeel van het ondernemersplan.
Wouter-Jan Schouten: "Creatief ondernemerschap draagt bij aan de versnelling van de realisatie"
Wat is regeneratieve landbouw?
De afgelopen decennia zijn er naast de gangbare landbouw, alternatieve stromingen ontstaan: biologische landbouw, kringlooplandbouw, ecologische landbouw en biodynamische landbouw. Het gevoel kan je bekruipen dat er sprake is van 'oude wijn in een nieuwe zak': Wouter-Jan: "Regeneratieve Landbouw is een vorm van landbouw waarin bodembescherming centraal staat. Een gezonde, levende bodem is hét startpunt voor het leveren en regenereren van ecosysteemdiensten, waardoor ecologische, sociale en economische dimensies van voedselproductie worden versterkt. En ja, ik snap dat je dat zegt, maar voor ons telt niet de term, maar de kwantitatieve en kwalitatieve doelstellingen die we nastreven. Het allesomvattende is het kenmerk van ons programma, de wijze waarop zich dat vertaalt naar specifieke landbouwvormen is daaraan ondergeschikt. Als de kwalitatieve doelstelling, maar wordt gehaald. Het is dus geen concurrerend concept."
Volgens Wouter-Jan is de belangrijkste kwalitatieve doelstelling ervoor te zorgen dat door voedsel- en biomassaproductie te combineren met behoud en ontwikkeling van gezonde ecosystemen er een bijdrage wordt geleverd aan biodiversiteit, integriteit van de biosfeer, menselijk en dierenwelzijn, en economische welvaart.
Foto: Agami Photo Agency | Dreamstime.com
Vijf actielijnen en drie perspectieven
De kwaliteit van de uitvoering is net zo belangrijk als de kwaliteit van het beleid. Om dit proces te borgen en ervoor te zorgen dat de theorie ook praktisch inzetbaar wordt, zijn er vijf zogenoemde actielijnen en drie perspectieven geformuleerd. Te weten:
- Actielijn 1. Bedrijfsmodellen; ontwikkeling van schaalbare bedrijfsmodellen, gebiedsontwerpen, en innovaties bij ketenpartijen.
- Actielijn 2. Transitiepaden; bestaande en nieuwe innovaties worden concreet toegepast in de transitie van 1.000 boeren.
- Actielijn 3. Meten, modelleren en waarderen; dataverzameling voor het meten, voorspellen en waarderen van regeneratieve praktijken en bedrijfsmodellen.
- Actielijn 4. Human Capital; opzet en uitvoer van structurele (informele) onderwijsvernieuwingen voor regeneratieve landbouw.
- Actielijn 5. Ontwikkeling van ondersteunende producten en diensten voor regeneratieve bedrijfsmodellen.
Wouter-Jan: "Re-Ge-NL gaat als vliegwiel werken om de beoogde transitie tot stand te brengen door spelers uit het hele systeem bijeen te brengen die willen werken aan toekomstbestendige oplossingen. Tussen nu en 2030 gaan wij deze oplossingen tevens realiseren langs drie perspectieven."
Het boerenperspectief
"Dit is het leidende perspectief. Samen met boeren gaan we 100 voorbeelden van regeneratieve en rendabele bedrijfsmodellen ontwikkelen en in praktijk brengen. Ook zullen 1.000 boeren worden ondersteund om voor 2030 de transitie naar een rendabel en regeneratief bedrijf te realiseren. Daarnaast wordt er gewerkt aan motivatie, kennis en capaciteitsopbouw bij ten minste 10.000 boeren en adviseurs om regeneratieve uitkomsten het nieuwe normaal te maken in het volgende decennium."
Samenwerkingspartners
Een allesomvattend lokaal omschakelingsplan vraagt een brede inzet van competenties en expertises. Het programma heeft daartoe een groot aantal partijen aan zich weten te binden; het bedrijfsleven, onderwijs, universiteiten, onderzoekscentra en financiële instellingen. Daarnaast wordt er een beroep gedaan, in voorkomende gevallen, op de kennis en ervaring van waterschappen en provincies. Deze laatste twee bestuursorganisaties hebben een belangrijke stem bij het reguleren en of uitbreiden van landbouwgronden. "Je kan alleen maar succesvol zijn als je de doelgerichtheid weet te combineren met het op een hoog niveau inrichten van de uitvoeringsprocessen."
Het programma vormt in wezen de brug tussen 'subsidie en markt'. Daarbij is de overheid verantwoordelijk voor het ontwikkelen van aanpalend beleid om ervoor te zorgen dat de bestuurlijke en wettelijke randvoorwaarden zodanig worden toegepast dat succesvolle implementatie wordt gegarandeerd. "Gezien het algemeen belang draagt een faciliterende en lerende opstelling van de centrale overheid bij aan het succes van de implementatie. Het vergroot het draagvlak en bevordert de kwaliteit van de uitrol van het programma."
Doelstellingen 2025
"Dit jaar willen we samen met 150 boeren een businessplan voor een regeneratief bedrijf opstellen. Creatief ondernemerschap is daarbij het sleutelwoord. Voor zeventig van deze boeren willen we de randvoorwaarden en de financieringen realiseren voor uitvoering van dat businessplan. Daarnaast willen we met pionierende boeren tien vraaggestuurde innovatieprojecten starten." Deze doelstellingen lopen parallel aan de realisatie van de vijf actielijnen.
Voor meer informatie:
Wouter-Jan Schouten
Re-Ge-NL
Agro Business Park 82
6708 PW Wageningen
088 0228000
[email protected]
www.regen.nl