Tholen - In het Gelderse Renkum ligt een ommuurde biologisch gecertificeerde moestuin uit de tijd van Koning Willem III. De moestuin maakt onderdeel uit van het landgoed Oranje Nassau's Oord. In 1881 kwam het in het bezit van de Oranjes. Op het landgoed werd door Koning moeder Emma een sanatorium gebouwd voor mensen met tbc-klachten. Na de oorlog raakte het landgoed in verval en werd de moestuin een plek waar kerstbomen werden gepland. In 1999 kwam de tuin in handen van landbouw ingenieur Esther Kuiler. Esther: "Na mijn studie aan de Wageningen Universiteit had ik veel boekenkennis opgedaan. Ik vond het niet gepast om de opgedane kennis vanuit een theoretisch kader over te brengen aan boeren die al heel veel en heel lang praktische landbouw ervaring hadden. Vandaar dat ik mijzelf de opdracht gaf zelf te gaan 'boeren'. Ik kreeg de mogelijkheid om de ommuurde moestuin te exploiteren. De naam heb ik vanuit het historisch perspectief dan ook 'De Ommuurde Tuin' genoemd."
De muren stammen nog uit de tijd van Koning Willem III
Business model
Vanaf 1999 heeft de moestuin zich ontwikkeld vanuit een agro-ecologische visie. Dit is een manier van 'boeren' die gebaseerd is op het besef dat de mens samen kan werken met de natuur. En dat gifvrij voedsel samengaat met een gezonde grond, biodiversiteit in samenhang met de sociale omgeving. De relatie met de sociale omgeving is van groot belang. Om dat aspect vorm en inhoud te geven heeft zij in 2018 een solidair participatiesysteem geïmplementeerd dat in Duitsland al langer wordt gebruikt. Esther: "Je kan lid worden van onze moestuin, je koopt een zogenaamd Oogst-deel. Naar rato krijg je een deel van de opbrengst in de vorm van groentepakketten. Het ene jaar kan dat meer zijn als het andere jaar, afhankelijk van de totale oogstopbrengst."
In de wintertijd komen de oogstdelers bij elkaar en worden de financiële opbrengsten en kosten met elkaar besproken. "We zijn uiterst transparant. De aandeelhouders weten precies wat onze inkomsten zijn geweest en welke kosten we hebben moeten maken om tot een inkomensrendement te komen. Daarbij wordt in volle openheid de begroting van het daaropvolgend jaar met elkaar vastgesteld. Het is niet zo Nederlands om over je salaris te praten, bij ons is dat dus wel het geval. De binding tussen mij en de omgeving is dus niet alleen gebaseerd op de kwaliteit van de persoonlijke relatie, maar is ook gebaseerd op de gemeenschappelijke wens een duurzaam bedrijfsmodel te kunnen blijven garanderen."
Historisch Besef
Esther is zich zeer bewust van de historisch context van haar tuin. Ze heeft de tuin een achthoekige vorm gegeven met een open centrum. Een moestuin was vroeger een pronkstuk en een plaats om te mediteren, te ontmoeten en te genieten van de invloeden van het weer op het groei en bloei proces. Esther: "Koning Willem III werkte zelf in de tuin, genoot ervan en sprak over de oogstsuccessen. Gasten gunde hij heel vaak een kijkje in de moestuin. We hebben gekozen voor een achthoekige vorm omdat deze vorm zorgt dat het centrum op de noord-zuid as ligt, daardoor krijgt de tuin een esthetiek die aan een zonnewijzer doet denken."
De gewassen worden onder de leden naar rato van het Oogst-aandeel verdeeld
Agro-ecologische landbouw
Als theoretica en practor van de agro-ecologische landbouw heeft Esther een scherpe visie ontwikkeld op het gebied van duurzame landbouw in zijn algemeenheid en regeneratieve landbouw in het bijzonder. "Ik zie zeker mogelijkheden om vanuit een regeneratieve landbouwvisie de sector duurzamer te maken. Maar waar ik me wel over verbaas, is dat er grote landelijke initiatieven worden ontwikkeld om grote dure tijdrovende onderzoeken te initiëren, terwijl tegelijkertijd er al zoveel praktische, theoretische ervaring en deskundigheid in Nederland is opgebouwd. Als de grote agri-bedrijven bij ons op bezoek komen en een week lang andere vergelijkbare bedrijven bezoeken, weten ze alles om hun boeren te helpen een succesvolle omschakeling te realiseren; the proof of the pudding, is in our food and people."
De winkel heeft een aparte rechtsvorm en staat los van het oogst aandelenplan
Toekomstgericht werken is een belangrijk uitgangspunt bij de tuin. "Naast het oogsten van heerlijke producten is onze tuin ook een plaats waar de mens de brug vormt tussen de wereld op het land en maatschappij er om heen. Vandaar dat bij ons ook mensen werken die een afstand hebben tot de reguliere arbeidsmarkt. Daarnaast blijven we streven naar uitbreiding van onze community." In de geest van Koning Willem III: "Jazeker, hij had een scherp oog voor de noden van de mensen die naast hem stonden en wilde ook dat zijn initiatieven navolging zouden krijgen."
Voor meer informatie:
Esther Kuiler
De Ommuurde Tuin
Kortenburg 16
6871 ND Renkum
06 51514922
[email protected]
www.ommuurdetuin.nl