Tholen - 'Alleen een realistisch perspectief op de toekomst van kunststoffen leidt tot duurzame vooruitgang', met die conclusie kwamen de onderzoekers van het Renewable Plastics programma van Wageningen University & Research onlangs. Ze benadrukken dat de inschatting van het recyclinggpotentieel van de huidige kunststoffen te optimistisch is en dat er maar beperkte mogelijkheden zijn om (eenmalig te gebruiken) kunststoffen door andere materialen te vervangen. 'Er is hier duidelijk een verschil tussen de realiteit op papier en een realistisch vooruitzicht.'
Patrick Gerritsen, directeur van Bio4Pack is blij met de publicatie van de onderzoekers. "Het is tijd dat we gaan kijken naar échte duurzame oplossingen die bijdragen aan een betere verpakkingstoekomst. We laten helaas onze oren nog altijd te veel hangen naar conventionele partijen. Het hele Packaging and Packaging Waste Regulation is een grote wassen neus. Die gaat ervan uit dat wij minder plastic gaan gebruiken, maar dat is absoluut niet het geval. Als we zo doorgaan als nu hebben we in 2050 een verdubbeling van datgene wat we nu hebben. Er wordt alleen gekeken naar recycling, terwijl door universiteiten is vastgesteld dat we in eerste instantie altijd praten over downcycling."
De partners in composteerbare verpakkingen - TIPA, Seed, Bastin Pack, Bio4Life, Nativia, Futamura en Bio4Pack - presenteerden zich op de Biofach 2024 weer gezamenlijk. Patrick is de tweede van links
Patrick geeft aan dat het merendeel van het plastic nog altijd in de verbrandingsoven terecht zal komen. "Daarnaast is het zo dat we in het meest optimale geval maar 35% kunnen gaan recyclen. Dus 65% belandt nog steeds in de verbrandingsoven. Aangezien het virgin materiaal goedkoper is dan het gerecyclede materiaal, met alle voordelen van dien, zal niemand de slag gaan maken. En er wordt niet gekeken naar alternatieven in de vorm van biobased of composteerbaar. Er zijn gewoon echt duurzame alternatieven beschikbaar, maar daarvoor is het noodzakelijk om out of the box te denken. Dat gebeurt gewoon onvoldoende en dat is zo jammer."
De specialist in duurzame verpakkingen vreest dat we met de huidige werkwijze in de toekomst tegen een muur aanlopen. "Als je de weg gaat inslaan die je nu gaat inslaan, is het een doodlopende weg en kom je er pas na tientallen jaren achter dat dit wederom een gemiste kans is en dat bioplastics gewoon nog steeds aan de kant worden geschoven, terwijl dit voor heel veel dingen de enige juiste optie is."
In de publicatie van de onderzoekers staat onder meer:
Nu we op weg zijn naar een duurzame en circulaire samenleving, komen we een breed scala aan oplossingen tegen die gericht zijn op het verminderen van de negatieve milieueffecten van ons gebruik van kunststoffen. Deze oplossingen richten zich vaak op een combinatie van recycling, hergebruik en vervanging en zijn gebaseerd op de huidige fossiele kunststoffen. En dat is jammer, want onze inschatting van het recyclingpotentieel van de huidige kunststoffen is te optimistisch en er zijn maar beperkte mogelijkheden om (eenmalig te gebruiken) kunststoffen te vervangen door andere materialen. Er is hier duidelijk een verschil tussen de realiteit op papier en een realistisch vooruitzicht.
Op dit moment worden nieuwe biogebaseerde kunststoffen zelden opgenomen in toekomstscenario's. Dat komt omdat ze niet altijd een realistisch perspectief kunnen bieden. Dat komt omdat ze niet altijd een exacte kopie kunnen zijn van fossiel geproduceerde producten. Als onderzoekers van het Renewable Plastics programma van Wageningen University & Research stellen wij voor dat bedrijven, overheden en consumenten kiezen voor een combinatie van oplossingen die nu misschien niet helemaal ideaal zijn, maar die uiteindelijk de overgang naar duurzame kunststoffen zullen versnellen. Het komt erop neer dat we gewoon biobased plastics nodig hebben, die vaak ook intrinsiek beter recyclebaar zijn.
Realistisch vooruitzicht: 'plastics are here to stay'
De komende jaren, en misschien wel decennia, zal de vraag naar kunststoffen blijven stijgen. Met alle goede en praktische eigenschappen van kunststof is het als materiaal te belangrijk geworden in de wereld. Plastics are here to stay' is het realistische vooruitzicht.
Maar dat hoeft niet te betekenen dat alle negatieve effecten van plastic blijven bestaan. De plastic soep, onze afhankelijkheid van fossiele grondstoffen, microplastics in onze natuur en in ons lichaam en de stijgende koolstofuitstoot zijn ons heden, maar hoeven niet onze toekomst te zijn. Zelfs in een wereld met plastic kunnen we stappen zetten naar een schoner en gezonder leven. Maar dan moeten we wel realistisch naar die toekomst kijken en vervolgens betere keuzes maken. We moeten daarom (durven) vaststellen welke zijpaden en ontwikkelingen de vooruitgang afremmen en welke juist bijdragen aan dat uiteindelijke doel. Waar zitten nog gaten op weg naar een circulaire economie? En hoe kunnen we die gaten slim en effectief opvullen, dus zonder zijpaden of uitgestelde keuzes die onze voortgang naar een duurzame samenleving vertragen? "De plastic soep, onze afhankelijkheid van fossiele grondstoffen, microplastics in onze natuur en in ons lichaam en de stijgende koolstofuitstoot zijn ons heden, maar hoeven niet onze toekomst te zijn", aldus de onderzoekers.
Vier deeloplossingen
Deeloplossing 1 die de onderzoekers aandragen is om het gebruik van plastic te verminderen. Voor deeloplossing 2 luidt het advies om biobased plastics te gebruiken. 'Het vervangen van de huidige fossiele kunststoffen door biobased kunststoffen is een essentiële stap als we in de toekomst een fossielvrije kunststofindustrie willen. Nieuwe, interessante toepassingen dienen zich dagelijks aan.' Als derde is het noodzakelijk om het gebruik van biologisch afbreekbare kunststoffen te stimuleren. Deeloplossing 4 is 'kunststoffen die intrinsiek recyclebaar zijn'. 'Tot slot is hoogwaardige recycling van kunststoffen momenteel nog moeilijk. Met hoogwaardige recycling bedoelen we dat het kan worden gebruikt in een vergelijkbare toepassing en/of hoogwaardige eigenschappen behoudt.' De onderzoekers benadrukken dat het belangrijk is om vaker te kiezen voor kunststoffen die intrinsiek beter recyclebaar zijn.