Uit nieuw onderzoek lijken regenwormen de belangrijkste oorzaak te zijn van de hoge concentraties PFAS in eieren van hobbykippen in Zuid-Holland Zuid en de gemeente Altena. Dit blijkt uit onderzoek dat het afgelopen jaar/half jaar is uitgevoerd. Het onderzoek toont aan dat PFAS via het eten van wormen in de eieren van kippen komt en zo de ecologische voedselketen binnendringt.
Advies blijft van kracht: eet geen eieren van hobbykippen
In opdracht van de gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht is in oktober 2023 het onderzoek gestart naar de aanwezigheid van PFAS in eieren van hobbykippen. Daarbij is onderzocht of er een relatie is tussen de uitstoot van PFAS door de nabijgelegen Chemours-fabriek en de PFAS-gehalten in eieren. En of mensen in de omgeving van de fabriek door het eten van deze eieren extra PFAS binnenkrijgen. Het onderzoek is uitgevoerd onder leiding van advies- en ingenieursorganisatie Arcadis.
Op 31 locaties werden eieren verzameld en geanalyseerd. In december 2023 bleek uit de eerste resultaten dat de eieren in de hele regio verhoogde concentraties PFAS bevatten. Dit leidde tot een voorlopig advies van de GGD en het RIVM om deze eieren niet te meer te eten. Dit is direct door de betrokken gemeenten is gecommuniceerd. In mei publiceerde het RIVM de risico-evaluatie: de onderzochte eieren bevatten 6 tot 1000 keer meer PFAS dan eieren in de winkel. Daarom blijft het advies van kracht: eet geen eieren van hobbykippen.
Nieuwe bevindingen over besmettingsbronnen
In het onderzoek naar PFAS in de eieren van hobbykippen werd geen duidelijk verband gevonden tussen het PFAS-gehalte in de bodem en in de eieren. Daarom is aanvullend onderzoek gedaan naar mogelijke besmettingsbronnen. Waaronder diverse soorten voer, water, grond, bodembedekking, meelwormen, vitaminen, medicijnen en regenwormen. Het onderzoek heeft uitgewezen dat regenwormen een belangrijke bron van PFAS in de eieren zijn.
Kippen eten de wormen, waardoor PFAS, vooral de stof PFOS, in de eieren terechtkomt. De gemeten hoeveelheden in de wormen kunnen het grootste deel van de PFAS in de eieren verklaren. Toch is niet uitgesloten dat andere – nog onbekende – bronnen ook bijdragen aan de aanwezigheid van PFAS in de eieren. Het RIVM voert verder onderzoek uit op landelijk niveau naar de aanwezigheid van PFAS in eieren. PFOS is voor zover bekend nooit in het productieproces van DuPont/Chemours gebruikt. Wat dan wel de bron is van PFOS en andere PFAS in de leefomgeving is onduidelijk.
Vervolgstappen
In het rapport geven onderzoekers aan dat onderzoek op landelijk niveau nodig is om te onderzoeken wat de ophoping van PFAS in wormen betekent voor de gezondheid van mensen en het ecosysteem.