Gisterenavond vond de allergrootste BioBorrel editie ooit plaats in Amsterdam. Deze BioBorrel XL was voor de eerste keer een samenwerking tussen de BioBorrel en Pakhuis de Zwijger. Het werd een volle bak in de Grote Zaal met bijna 300 aanwezigen. Centraal stond de vraag: is bio beter?
Een zeer goed gevulde Grote Zaal van Pakhuis de Zwijger
Host Esther Molenwijk start het inhoudelijk programma van de avond met een korte poll. De doelstelling van de BioBorrel om een nieuwe doelgroep te bereiken blijkt ruimschoots behaald: meer dan de helft van de aanwezigen geeft aan er voor de eerste keer bij te zijn. Ongeveer 30% is zelf werkzaam in de voedingsmiddelensector. Bij de vraag "Wie koopt er meer dan 50% van zijn boodschappen biologisch?" steekt ongeveer 60% zijn hand op en bij "boven de 75%" ongeveer 10%.
Feiten en fabels over de gezondheid van ons voedsel
De helft van de zaal is er op voorhand van overtuigd dat biologisch eten inderdaad gezonder is. Daarna mogen drie topexperts dieper ingaan op het wetenschappelijk antwoord op die vraag. De eerste is Ruud Hendriks, practor Kringlooplandbouw aan Aeres Hogeschool en expert in biologische en biodynamische bodemvruchtbaarheid. "De beschrijving die heel vaak wordt gegeven van biologische landbouw is dat deze zonder chemie en zonder kunstmest werkt. Dat vind ik jammer, want ik stel mij ook niet voor als "Ik ben niet Henk", ik zeg gewoon "Ik ben Ruud." Ik stel de biologische landbouw graag voor als wat dit wél doet." Tegelijkertijd constateert Ruud dat heel veel chemie die eerder als niet risicovol werd beschouwd, dat achteraf wel blijkt te zijn. Zijn benadering van chemie is dan ook het voorzorgsprincipe.
Links Pieter Dirven en rechts Anneloes Hoorneman, beide van de Smaakspecialist.
Rol van de bodem
Daarnaast maakt Ruud zich zorgen over de kwaliteit van de bodem, met name het gehalte aan mineralen in de grond. "Ik krijg heel veel bodemanalyses en vrijwel allemaal hebben ze een gebrek aan sporenelementen. De trend is verschraling. En wat niet in de bodem zit, kan ook niet makkelijk in het gewas komen. Dan hebben we het over het gehalte aan voedende stoffen, zogenaamde secundaire metabolieten, al die stofjes die geproduceerd worden door de plant, bijvoorbeeld vitamines en weerbaarheidsstoffen zoals antioxidanten. Er zijn er wel 100 tot 150.000 beschreven. Als je veel kilo's produceert, krijg je een verdunningseffect. Ik zal niet zeggen dat biologisch altijd beter is dan gangbaar als het gaat over de secundaire metabolieten, mineralen en antioxidanten die erin zitten, maar gemiddeld is dat wel zo. Gemiddeld zit biologische voeding hoger."
Systeembenadering
Ilse Geijzendorffer is directeur-bestuurder van het Louis Bolk Instituut met ruim 20 jaar onderzoekservaring in landbouw- en ecosysteemdiensten, met speciale aandacht voor de relatie tussen natuur en mens. Zij vertelt: "Omdat het Louis Bolk Instituut op systeemniveau werkt, doen we veel onderzoek dat probeert allerlei schakels die met elkaar verbonden zijn te onderzoeken. Hoe heeft de bodem impact op de plant? Dat eet de mens dan weer. Of het dier eet de plant op en levert vervolgens een product, zoals melk of kaas, en dat eet de mens dan weer op. Hoe werkt dit alles nu door in de gezondheid van de mens? Het is een mooie, simpele vraag, maar het antwoord is ietsje complexer."
Drinks & walking diner voorafgaand aan het officiële programma
Uit het zogenoemde Kippenexperiment van Machteld Huber uit 2005 bleek volgens Ilse op hoofdlijnen dat op het moment dat een kip die biologisch gegeten had ziek werd, die zich sneller herstelde dan een kip die gangbaar had gegeten. Inmiddels is er een varkenonderzoek gaande. De opzet hiervan is nog simpeler. De dieren zitten gewoon in een conventionele setting en alleen het eten wordt veranderd. Ilse stelt dat het varkenexperiment eigenlijk in complexiteit toe had moeten nemen qua onderzoeksvraag, zodat je weer een stapje dichterbij het antwoord op de vraag komt: wat nu als je het op mensen zou moeten projecteren.
Toxicologie
Prof. dr. Martin van den Berg, emeritus hoogleraar toxicologie aan de Universiteit Utrecht en hoofdredacteur van de wetenschappelijke tijdschriften Regulatory Toxicology & Pharmacology en Current Opinion in Toxicology, praat via een online verbinding mee vanuit Kopenhagen.
Prof. dr. Martin van den Berg te zien, die vanuit een online verbinding meepraatte vanuit Kopenhagen.
Martin geeft aan dat toxicologen ervan uitgaan dat álle stoffen in principe giftig zijn, maar dat er vervolgens gekeken moet worden naar de dosis waarbij dit het geval is en de timing van de blootstelling. Toxicologen maken onderscheid tussen 'hazard' en 'risk' of risico. 'Hazard' verwijst naar het potentiële gevaar van een stof door een bepaalde intrinsieke eigenschap daarvan. Maar of er ook een daadwerkelijk risico is, is een heel andere vraag. Dat is de waarschijnlijkheid dat die gevaarlijke eigenschap zich ook manifesteert bij een bepaalde blootstelling. Met name de blootstelling aan bepaalde stoffen in de vroege levensfase is volgens hem een belangrijk probleem.
Neurodegeneratieve ziekten en hormoonverstoring
Na een levendige discussie met de panelleden en de zaal sluit de toxicoloog af met dat hij "niet kan uitsluiten dat we over 10 à 20 jaar zeggen: we hadden misschien wel wat scherpere veiligheidsnormen moeten stellen voor zelfs de meest moderne bestrijdingsmiddelen waar het gaat om neurodegeneratieve ziekten zoals Parkinson, ALS, ADHD bij jongeren en ook om hormoonverstoring, omdat we dat zo'n jaar of 10, 20 niet op de politieke agenda hebben kunnen krijgen vanwege de enorme lobby die in Brussel op EU-niveau heeft plaatsgevonden. Maar als het gaat om dingen als kanker en aangeboren misvormingen dan denk ik niet dat we over 10 à 20 jaar denken: 'Hadden we maar.'"
In de wandelgangen zijn er tafelpresentaties van BioNederland, Plantenkwekerij Jongerius en Vine to Wine. Op deze foto Eveline Scheren van Vine to Wine en Biowijnclub.
Aan tafel
In de wandelgangen zijn er tafelpresentaties van BioNederland, Plantenkwekerij Jongerius en Vine to Wine.
Plantenkwekerij Jongerius is een innovatief familiebedrijf in de opkweek van biologische groente- en kruidenplanten, dat levert aan professionele tuinbouwbedrijven en diverse tuincentra. Herman Boon is zeer te spreken over het inhoudelijk programma en het niveau van de discussie.
Elise Bijkerk en Saliha Elhamdi verzorgden de tafelpresentatie van BioNederland. Elise Bijkerk, directeur Marktontwikkeling: "BioNederland werkt, samen met haar leden, aan een ambitieus plan om biologisch relevanter te maken voor consumenten en retailers. De uiteindelijke doelstelling is te groeien naar 15% marktaandeel in 2030. Een ambitieus doel dus, dat vraagt om samenwerking en daadkracht. We zoeken hier dan ook nadrukkelijk het contact met leden, potentiële leden en consumenten."
Esther Molenwijk, Ilse Geijzendorffer en Ruud Hendriks op het podium
Eveline Scheren van Vine to Wine en Biowijnclub liet onder andere wijnen proeven van Domaine Ortola. Vine to Wine is een importeur en groothandel gespecialiseerd in biologische wijnen en verkoopt via www.biowijnclub.nl ook direct aan de consument. Eveline: "Domaine Ortola beschouw ik als dé ontdekking van wijnbeurs Millésime Bio eerder dit jaar. Hun biodynamische, vegan wijnen gooiden ook hoge ogen in de wijngids De Grote Hamersma. Hierin kregen wit, rosé én rood elk maar liefst een 9-. Ook hier krijg ik weer veel positieve reacties."
Zo'n 50 bezoekers genoten voorafgaand aan het inhoudelijk programma van een biologisch, vegetarisch diner begeleid door wijnen van Vine to Wine. In een zeer gemoedelijke sfeer werden nieuwe contacten gelegd en geanimeerde gesprekken gevoerd.
Kim Huppertz (GreenSprout en bestuurslid BioBorrel) en Thomas van Hasselt (BioBorrel en Tradin).
Voor herhaling vatbaar
Zowel de BioBorrel als Pakhuis de Zwijger zijn zeer positief over de succesvolle samenwerking en zijn al in gesprek over nieuwe edities van de BioBorrel XL. Thomas van Hasselt namens het BioBorrel bestuur: "Het was een topavond!"
Aanmelden voor de mailinglijst van de BioBorrel kan via de homepage van www.debioborrel.nl
Ilse Geijzendorffer aan het woord
Veel vertrouwde gezichten die regelmatig de BioBorrel bijwonen, waren ook bij deze BioBorrel XL ook van de partij: John Machielsen, Rob van Santen (Tradin Organic), Paul van Schijndel (Rhumveld, Winter & Konijn) en Dirk Terwel (Origin & Amsterdam Trading).
De tafelpresentatie van Plantenkwekerij Jongerius, met Herman Boon
Saliha Elhamdi van BioNederland
Voor meer informatie: www.debioborrel.nl