Tholen - Is er een omslagpunt bereikt als het gaat om robotisering in de agrofoodsector? Experts menen dat deze op handen is, zo bleek tijdens de Asperge Innovatiedag. Deze werd gehouden in de nieuw gebouwde loods van Teboza en stond in het teken van robotisering. Een 14-tal bedrijven presenteerden innovaties op het gebied van mechanisering en automatisering en telers werden bijgepraat over de nieuwste ontwikkeling op het gebied van hightech door Jeroen Rondeel van Blue Engineering en Cindy van Rijswick van Rabobank.
Klik hier voor de fotoreportage
In de loods van Teboza komt de aspergesector bijeen om zich te laten voorlichten over robotisering
Hightech voor iedereen
Hightech komt snel beschikbaar voor iedereen, is de voorspelling van Jeroen Rondeel van Blue Engineering. Innovaties, aangedreven door de Wet van Moore, gaan de komende decennia industrieën drastisch transformeren. "De Wet van Moore voorspelt dat de rekenkracht van computers elke twee jaar verdubbelt. Dit heeft de technologische vooruitgang tientallen jaren gedreven", zei hij. "En we verwachten dat deze trend nog minstens tot 2040 zal doorgaan, wat betekent dat computers tegen die tijd nog duizend keer sneller zullen zijn dan vandaag."
Jeroen Rondeel van Blue Engineering
Hij legde uit hoe deze exponentiële groei van invloed is op de kosten en toegankelijkheid van technologieën. "Neem bijvoorbeeld 3D-printers. In slechts zeven jaar tijd zijn ze 400 keer goedkoper geworden. We zien dezelfde ontwikkeling bij sensoren en camera's. Wat nu nog geavanceerde technologie is, zal binnenkort de norm worden", voorspelde Jeroen.
Van medische innovatie naar industriële toepassing
Een van de meest opmerkelijke punten in Rondeels betoog was de kruisbestuiving tussen verschillende sectoren. "De technologieën die we ontwikkeld hebben voor de medische wereld, zoals apparatuur voor borstkankeronderzoek, worden nu toegepast in industriële sorteermachines. Dit soort innovatie opent nieuwe mogelijkheden in de landbouw en andere sectoren", aldus Jeroen. Hij verwees naar de huidige toepassingen in de landbouw, waar slimme camera's en geautomatiseerde systemen al worden ingezet om de bladoppervlakte-index (LAI) te bepalen. "Deze technologie helpt boeren om de groei en oogst beter te voorspellen. Het is een perfect voorbeeld van hoe hightech oplossingen ons dichter bij precisielandbouw brengen," vertelde hij.
Samenwerkende robots en flexibele automatisering
Tijdens de presentatie besteedde Jeroen ook aandacht aan de opkomst van robots in de productie- en landbouwsectoren. Samenwerkende robots, ook wel cobots genoemd, kunnen nu veilig naast mensen werken zonder dat er veiligheidshekken nodig zijn. Hij noemde voorbeelden van robots die al worden ingezet om maaltijdsalades te bereiden en producten te sorteren op de oogstmachine. "De technologie is zo verfijnd dat robots nu zelfs delicaat werk kunnen verrichten, zoals het oppakken van een banaan, iets wat enkele jaren geleden nog onmogelijk was."
Robot kan inmiddels een banaan oppakken zonder dat deze beurse plekken krijgt
Aanhaken
Rondeel benadrukte dat het belangrijk is dat bedrijven aanhaken. "De snelheid van technologische vooruitgang betekent dat wie niet investeert in kennis en innovatie, al snel achterop raakt. China heeft dit al door, zij investeren zwaar in robots en automatisering. Als we in Nederland competitief willen blijven, moeten we nu handelen."
Trage start, snelle versnelling
Ook Cindy van Rijswick, sectoranalist bij Rabobank zegt dat de tijd rijp is voor verregaande robotisering van de foodsector. Waar robots in de jaren '70 vaak nutteloos werden geacht, is de situatie nu drastisch veranderd. Van Rijswick betoogde dat we aan de vooravond staan van een revolutie in de sector, waarbij robots steeds meer taken overnemen en dit tegen steeds lagere kosten. "Ik denk dat zelfs mijn werk op den duur overbodig zal worden", zei ze. "Taken die momenteel nog moeilijk te automatiseren zijn, zoals het oog-handcoördinatieproces, zullen uiteindelijk ook door robots worden uitgevoerd."
Cindy van Rijswick: "Investeren in robotisering en AI is een no-brainer"
Waarom wel of niet investeren in robotisering
Rabobank deed onlangs uitgebreid onderzoek naar robotisering in de foodsector. Nagenoeg alle bedrijven geven aan dat het gebrek aan gekwalificeerd personeel één van de belangrijkste redenen is om te robotiseren. Daarnaast komen ook argumenten als arbeidsomstandigheden, productiekosten, duurzaamheid en flexibiliteit naar voren. De penetratie van robots in de foodsector is nog laat.
Bij veel bedrijven staat wel een palletiseerrobot (zie bovenstaande figuur). Deze robot neemt werknemers veel zwaar werk uit handen en is relatief eenvoudig in te passen in bestaande processen. Op andere plekken in het productieproces komen robots maar mondjesmaat voor. De nieuwe robots komen vooral aan de randen van het productieproces (grondstofhandling, verpakken) en de interne logistiek te staan, blijkt uit het Rabobankonderzoek.
Rem op ontwikkelingen
Veel bedrijven zijn nog huiverig om te investeren. Robotiseren is echter geen kwestie van machine eruit, robot erin en weer door. Naast het investeringsrisico, vragen robots de nodige aanpassingen in het productieproces, opleidingsniveau van het personeel en mogelijk zelfs in het assortiment "Een bedrijf moet vaak volledig worden aangepast om robotisering te implementeren", legde Cindy uit. "Daarnaast is er een gebrek aan kennis over hoe deze technologieën optimaal kunnen worden ingezet." Ook noemde ze de seizoensgebonden aard van veel werk in de voedingssector als een uitdaging voor de invoering van robots. "De ontwikkeling van robots in deze sector is moeilijk te financieren", zei ze. "Veel investeerders vinden het een risicovolle categorie en geven de voorkeur aan investeringen in innovatief voedsel, zoals vleesvervangers."
Arbeid is driver
Van Rijswick wees op een naderende krapte op de arbeidsmarkt na 2030. "De voorraad aan potentiële werknemers zal slinken, en de inzet van arbeidsmigranten staat nu al politiek onder druk," waarschuwde ze. "Dit zal de vraag naar robotisering in de voedingssector vergroten." Ze benadrukte echter dat robotisering niet alleen om kostenbesparing gaat. "Het moet een win-winsituatie zijn", stelde ze. "Samenwerken met ontwikkelaars om robots te creëren die passen bij de specifieke eisen van een bedrijf, zal leiden tot meer tevreden klanten, minder verspilling en soms ook duurzamere oplossingen."