Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, heeft 4 september het eindverslag van de strategische dialoog over de toekomst van de landbouw in de EU ontvangen, dat is overhandigd door professor Peter Strohschneider, voorzitter van de groep. Met als titel 'Een gedeeld vooruitzicht op landbouw en voedsel in Europa' bevat het verslag een beoordeling van de uitdagingen en kansen, gevolgd door een reeks aanbevelingen. Deze suggesties zullen als leidraad dienen voor de werkzaamheden van de Europese Commissie bij het vormgeven van haar visie op landbouw en voedsel, die in de eerste 100 dagen van de tweede mandaatsperiode van voorzitter Von der Leyen zal worden gepresenteerd.
In het verslag van de dialoog wordt gesteld dat voedsel- en landbouwproductie een essentieel onderdeel vormen van de Europese samenleving en veiligheid, en dat de diversiteit van de Europese voeding en landbouw een belangrijke troef is. De leden van de strategische dialoog zijn het erover eens dat economische, ecologische en sociale duurzaamheid in de agrovoedingssector elkaar kan versterken, met name wanneer zij worden ondersteund door coherente beleidsmaatregelen. Ook wordt gewezen op de rol van markten, voedingsgewoonten en innovatie bij het stimuleren van duurzaamheid.
Foto: Europese Commissie
De aanbevelingen in het verslag zijn gestructureerd in vijf pijlers. Lees ze hier.
"Uitkomsten strategische landbouwdialoog in EU geven biologisch prominente rol"
Bionext ziet volop perspectief voor biologisch in het verschenen rapport 'Een gedeeld vooruitzicht voor landbouw en voedsel in Europa'. Pipie Smits van Oyen, voorzitter Biohuis, reageert mede namens Bionext: "Biologische landbouw krijgt vanuit deze brede dialoog erkenning als een voedselproductiesysteem dat bijdraagt aan milieu- en klimaatbescherming. Uit het rapport blijkt ook dat er brede overeenstemming over is dat duurzame landbouw lonend moet zijn voor boeren. Een steun in de rug."
Het rapport is de uitkomst van een strategische dialoog over de toekomst van de landbouw in de EU die in januari 2024 van start ging met de belangrijkste belanghebbenden uit de hele agrovoedingsketen. Ursula von der Leyen ontving het rapport van professor Peter Strohschneider, voorzitter van de groep. Het laat zien dat een transitie naar duurzame landbouw en voeding noodzakelijk is en dat er oplossingen zijn die werken voor boeren, natuur en de samenleving. Het beoordeelt de uitdagingen en kansen en geeft een reeks aanbevelingen. Biologische landbouw krijgt hierin erkenning als het enige Europees wettelijk vastgelegde duurzame teeltsysteem dat al decennialang positieve bijdragen levert aan milieu, klimaatbescherming en herstel. Een systeem dat natuurbescherming en het inkomen van de teler samenbrengt. De Europese Commissie wil de suggesties gebruiken als leidraad bij het vormgeven van haar visie op landbouw en voedsel, die binnenkort zal worden gepresenteerd.
IFOAM Organics Europe, de Europese biologische koepelorganisatie waarbij Bionext is aangesloten, nam deel aan de strategische dialoog. "Een waardevol initiatief waarbij het is gelukt om de polarisatie over landbouwkwesties achter ons te laten", zegt Marian Blom, vice-president van IFOAM Organics Europe en manager kennis & advies van Bionext. "De dialoog is erin geslaagd een gemeenschappelijke weg voorwaarts te schetsen die binnen de grenzen blijft van wat onze aarde kan dragen. Dat zie je ook terug in de aanbevelingen die worden gedaan. Het is een raamwerk om problemen in de keten en ons milieu aan te pakken."
Wanneer beleidsmakers de aanbevelingen uit dit rapport implementeren, worden biologische producten voor consumenten aantrekkelijker. Jan Groen, voorzitter Bionext en BioNederland: "Als vereniging voor biologische handel en verwerking werken wij alle dagen aan een voedselsysteem waarin de duurzame biologische keuze de gemakkelijkste wordt. Immers, biologisch maakt alles beter!"
"Strategische Dialoog biedt kansen voor beter Europees landbouw-beleid"
"Met dit rapport wordt de onderhandelingspositie van Nederland in Brussel versterkt. Ik zie aanknopingspunten die goed aansluiten op de ambities uit het hoofdlijnenakkoord van het nieuwe kabinet", zo stelt LTO-voorzitter Ger Koopmans vervolgt: "Maar met dit rapport zijn we er niet. Er is werk aan de winkel om deze kansen te verzilveren en het Europese en Nederlandse beleid ook écht te verbeteren."
Het rapport start met een aantal belangrijke waarden. Ten eerste, het belang van onze landbouw voor de Europese voedselvoorziening. En ten tweede, het belang van onze landbouw voor de geopolitieke (handels)positie van Europa. Koopmans: "Op dit onderwerp heeft LTO de voorbije jaren zwaar ingezet. Vanuit strategisch oogpunt is het cruciaal dat het Europese continent – ook op langere termijn – over voldoende voedselautonomie blijft beschikken. De oorlog in Oekraïne en toenemende handelsspanningen met China illustreren dat belang. We hebben dat deze zomer nog in een studie laten onderbouwen door Instituut Clingendael. Het is ontzettend waardevol dat het rapport deze waarden zo nadrukkelijk onderschrijft. Het belang van voedselzekerheid staat politiek steeds prominenter op de agenda. Dat zien we ook in eigen land, met de naamswijziging van het ministerie van LVVN. Dit rapport stelt dan ook terecht dat de strategische rol van de Europese landbouw in alle besluiten van de Europese Unie moet worden meegenomen. De export van ons duurzaam geproduceerd voedsel wordt een geopolitieke troef voor de Europese Unie."
NAV positief over aandacht voor boereninkomen in rapport Strategische Dialoog
"De NAV heeft kennis genomen van het rapport van de Strategische Dialoog, ingesteld in september 2023, over de toekomt van de landbouw in de EU. Het stuk besteedt meer aandacht aan het boereninkomen en ademt een meer realistische kijk op de boerenpraktijk dan we gewend zijn van de Europese Commissie", zo schrijft NAV in een statement.
"De Strategische Dialoog kwam tot stand om oplossingen te vinden voor de problemen die de Green Deal veroorzaakt in de landbouw. Men komt nu met een breed gedeelde visie op landbouw en voedsel. Ten eerste verheugt het ons, dat duidelijk erkend wordt hoe belangrijk voedselproductie en voedselsoevereiniteit zijn voor de EU én dat deze onder druk staan door geopolitieke spanningen, de klimaatverandering, milieuproblemen en biodiversiteitsverlies. Men stelt dat de transitie moet leiden tot een agrovoedsel systeem wat weerbaarder, duurzamer, competitiever, rendabeler en rechtvaardiger moet zijn. Daarvoor zijn 10 leidende politieke principes geformuleerd die benadrukken dat voedsel en landbouw een strategisch rol spelen als essentieel onderdeel van Europese veiligheid, dat er verandering nodig is in de landbouw maar dat die via dialoog tot stand moet komen, dat beleid consistent en werkbaar moet zijn, dat innovaties en technologie de transitie kunnen helpen en dat economische, ecologische en sociale duurzaamheid elkaar kunnen versterken. Dat laatste komt overeen met het streven van de NAV: maatschappelijk en economisch duurzame akkerbouw."
"Erkenning voor jonge boeren"
Het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) is positief en blij met de uitkomsten van het dialoog. "Deze breed gedragen voedselvisie biedt een stevige basis voor toekomstig landbouw- en milieubeleid in Europa met perspectief voor jonge boeren en tuinders. Het helpt ons om weer vanuit een visie naar de wereld te kunnen kijken zodat we de huidige problemen in Nederland op kunnen lossen", vertelt Gerben Boom, portefeuillehouder Internationaal en vice-voorzitter van het NAJK.
Daarnaast is het NAJK blij met de erkenning van de rol van jonge boeren en met de concrete aanbevelingen om hun positie te versterken. "Een fonds van 3 miljard euro, beschikbaar gesteld door de Europese Investeringsbank laat zien dat jonge boeren in Europa een plek verdienen", zegt Boom. Het NAJK roept de Europese beleidsmakers op om de aanbevelingen uit het rapport te omarmen en op te nemen in hun beleidsplannen. "Als er ooit een moment is om stakeholders actief te betrekken bij de plannen voor landbouw en voedsel, dan is het nu. Schouders eronder en aan de slag!"
Lees hier het volledige rapport