Tholen - "Wij zijn eigenlijk wel positief over de afzet van biologische producten. Er worden grote stappen gezet", duidt Gerjan Snippe van Bio Brass - dat zich richt op de teelt, verwerking en vermarkting van biologische groenten - de markt. Gerjan ziet dat de inrichting van de keten daarbij een belangrijke rol speelt. "Wij kijken vanuit data. Vaak is biologisch misschien wat duurder, soms ingewikkeld of van mindere kwaliteit is, maar dat komt vaak ook omdat er kleine volumes worden verhandeld."
"Dat is het gevolg van hoe je de keten inricht. Dat heeft niets te maken met de basisproductie. Voor elk nicheproduct geldt dat als er maar een paar producten in een colli zitten en de vrachtwagen voor een half pallet moet komen, alles vanzelf duur wordt. En als het dan lang onderweg is en een lage omloopsnelheid heeft, heb je automatisch minder mooie kwaliteit."
Homeflex realiseerde onlangs voor teeltbedrijf BioBrass een huisvestingsproject in Zeewolde
Sterker gewas
Gerjan ziet de oplossing in opschalen. "Als de retail ervoor kiest om van bepaalde producten alleen de biologische variant in het schap te leggen, krijg je dezelfde dynamiek als in het niet-biologische schap en is ineens zichtbaar dat er helemaal geen kwaliteitsderving is, maar er misschien wel sprake is van een sterker gewas. Je ziet dan dat biologisch net zo efficiënt is in de logistieke keten. De productiekosten van biologische producten zijn vaak niet zo heel veel hoger dan die van conventionele producten en dan valt het voor iedereen op zijn plek."
Lang is het inrichten van de keten waardoor de biologische groenten niet onnodig duur zijn, één van de belangrijkste speerpunten van Bio Brass geweest. Gerjan ziet dat daar in toenemende mate de klimatologische context bijkomt waarin de groenten geteeld worden, want die verandert snel. "We hebben echt wel een uitdaging en moeten ons afvragen of we nog wel de juiste dingen doen. Als bijvoorbeeld het telen van bloemkool in juni vanwege de mineralisatie lastig wordt, moet je dat product in juni dan nog willen hebben of moeten we dan beslissen om later te beginnen?"
Verbondenheid in de keten
En ook daar ziet Gerjan een rol voor de hele keten weggelegd: "Dat het buiten rommelt en verandert en dat daardoor de hele keten anders moet worden ingericht omdat de dingen niet meer vanzelfsprekend zijn, is voor de gehele landbouw de grootste uitdaging." Hij merkt dat verbondenheid in de keten daarbij een pluspunt is. "Ik ken niemand die zegt 'ik snap het niet'. Het is meer: hoe krijgen we gezamenlijk een bestaand systeem om naar een situatie die onder de huidige omstandigheden werkt. Wij zien daar ook veel kansen in. Alleen houdt het ook in dat je af en toe moet incasseren."
Dat incasseren speelt tijdens dit zeer natte seizoen zeker mee, stelt Gerjan vast. "Sommige gewassen doen het prima, maar er zijn er ook die het even niet redden." Toch blijft hij positief en daarbij gaat hij terug naar de basis: de bodem. "Als je er als teler alles aan hebt gedaan om de bodem te geven wat nodig is om weerbaar te zijn, dan is dat niet altijd 100 procent de oplossing, maar dan zou je er nu beter uit moeten komen dan wanneer je te veel van de bodem hebt gevraagd. Naar omstandigheden vind ik dat het best goed gaat, maar als de gewassen met 'de poten in het water staan', gaan er dingen mis."
Collega's
Een ander uitdagend aspect bij de teelt is de invulling van de seizoensarbeid. En ook dat onderwerp bekijkt Bio Brass vanuit een breder perspectief. "Als je de beste werkgever bent, wil iedereen bij je werken. Dus dat is heel belangrijk." Die benadering werpt zijn vruchten af; er is een ploeg die Bio Brass helpt bij het handwerk op het land. "We zijn ooit gestart met één stagiaire uit Roemenië, die later zijn broer meenam en van daaruit is een hele groep mensen ontstaan. Dat zijn voor ons geen arbeidsmigranten of uitzendkrachten, maar collega's."
Onderdeel van het werkgeverschap is voor Bio Brass huisvesting. Het bedrijf faciliteert dan ook zelf de huisvesting voor de Roemeense collega's, geeft Gerjan aan. Toen de vertrouwde huisvesting op een vakantiepark wegviel, moest worden nagedacht over een alternatief. Dat werd uiteindelijk gevonden in nieuwbouw op een locatie die al eerder voor dat doel was aangekocht. Omdat een bouwtraject een langdurig proces is, werd die tijd overbrugd met losse huisvesting. "We zijn daarbij door HomeFlex goed geholpen, maar we kwamen overal en nergens terecht. Dan zie je de waarde van het goed op orde hebben van huisvesting."
Huisvesting onder druk
Hoewel hij ziet dat er door de druk op de woningmarkt door overheden steeds meer mogelijkheden worden geboden voor het faciliteren van flexibele accommodatie, concludeert Bert Verheij van HomeFlex - dat zich richt op het bieden van flexibele huisvesting - ook dat het beleid van gemeente tot gemeente verschilt, wat de nodige hoofdbrekens kan opleveren. "Alhoewel ik denk dat huisvesting de grootse rem op de economie gaat worden, merk ik rondom flexibele huisvesting ook veel weerstand. Sommige gemeentes staan daarvoor open, terwijl andere gemeentes dat proberen af te remmen. Elke gemeente heeft rondom huisvesting van arbeidsmigranten zijn eigen beleid en er ontbreekt daardoor uniformiteit. Je kunt er ook niet vanuit gaan dat je in elke gemeente een huisvestingsproject kunt realiseren."
Naast weerstand en regelgeving speelt ook de beperkte toegang tot het elektriciteitsnet, waternet of riool een rol. Bert noemt het realiseren van een huisvestingsproject maatwerk en een constante zoektocht. In Zeewolde is dat gelukt en is er voor Bio Brass flexibele huisvesting gerealiseerd, die onlangs in gebruik is genomen. "Daardoor hebben we een voorbeeld van hoe het kan en wat er mogelijk is op het gebied van alle eisen. Daarmee hopen we anderen te motiveren tot het zetten van stappen."
Passende oplossing
Gerjan ziet dat daarbij een 'open mind' belangrijk is. "Ik denk dat Bert en ik elkaar hebben uitgedaagd, en dat daardoor stakeholders zoals gemeentes en banken merken dat er iets gebeurt. Dit kan veranderingen teweegbrengen en dat is heel belangrijk." Gerjan maakt de huisvesting ook onderwerp van gesprek met afnemers. "Wat wij doen, heeft een prijs. We moeten de waarde van het werk van de collega's op het land in het product erkennen en daar geen concessies aan doen. Deze houding moet ook door klanten gedeeld worden."
Deze insteek heeft geleid tot de realisatie van een huisvestingsproject waarbij kwaliteit en privacy de uitgangspunten zijn geweest, geeft Bert aan. "Bedrijven moeten zuinig op hun werknemers zijn en ze goed faciliteren; dus moet je ook zorgen voor een correcte huisvesting. En dat betekent vooral kwaliteit en privacy. Dat houdt in een eigen slaapkamer, een beperkt aantal bewoners in een huis, voldoende vierkante meters en voldoende licht, lucht en hygiëne." En ondanks de zoektocht die de realisatie van zulke projecten met zich brengt, blijft Bert mogelijkheden zien. "Er zijn altijd nieuwe lijnen te ontdekken, zodat we een project met elkaar kunnen sturen naar een passende oplossing."
Dit artikel verscheen in Primeur (editie 7/8, 38e jaargang). Klik hier voor meer informatie.
Voor meer informatie: 
Gerjan Snippe
Biobrass
Winkelweg 57
3896 LH Zeewolde
[email protected]
www.biobrass.nl
Bert Verheij
Homeflex
Molendijk 16
3361 EN Sliedrecht
0184 820082
[email protected]
www.homeflix.nl