De invoering van de eco-regeling van de Europese Unie heeft ertoe geleid dat melkveehouders die meer doen voor het klimaat, de natuur en het milieu hogere subsidiebedragen kunnen krijgen dan melkveehouders met alleen inkomenssubsidie. Hoewel de gemiddelde subsidie-inkomsten gedaald zijn in het afgelopen jaar, weten de melkveehouders met een 'gouden eco-medaille' hun totale subsidie op hetzelfde niveau te houden. Dat constateert de Algemene Rekenkamer.
In Nederland gaat er jaarlijks circa 500 miljoen euro aan Europese subsidies en nationale subsidies naar de veehouderij, waarvan 400 miljoen naar de melkveehouderij. Per bedrijf zakte de gemiddelde subsidie in 2023 met ongeveer 4.500 euro per jaar. Tegelijkertijd ging er als gevolg van de eco-regeling gemiddeld juist meer subsidie naar verduurzaming.
Goud, zilver en brons
Hoe hoog de duurzaamheidssubsidie voor een melkveehouder is, hangt af van de eco-medailles. Er zijn gouden, zilveren en bronzen medailles, die het bedrijf kan verdienen door duurzame activiteiten te ondernemen. Dat is bijvoorbeeld het zaaien van grasklaver of kruiden in het grasland, biologische bestrijding of het verlengen van de weidegang (koeien staan dan langer buiten en minder in de stal).
Een melkveehouder met een gouden eco-medaille kreeg in 2023 gemiddeld 460 euro aan totale subsidie per hectare. Een melkveehouder zonder eco-medaille kreeg gemiddeld 270 euro per hectare. Er was veel animo voor de medailles: 93% van de Nederlandse melkveehouders vroeg er een aan.
'Gouden' melkveehouder scoort inderdaad beter
De Rekenkamer onderzocht verder of de subsidie ook daadwerkelijk terechtkomt bij boeren die duurzaam zijn: is een 'gouden' melkveehouder ook daadwerkelijk duurzamer dan een melkveehouder met zilver, brons of zonder medaille? Door het medaillesysteem per bedrijf te koppelen aan indicatoren voor duurzaamheid van Wageningen Economic Research (WEcR), wordt duidelijk dat er in de groep van gouden medailles significant meer melkveehouders zijn die hoog scoren op duurzaamheid. Met andere woorden: hoe hoger de medaille, hoe beter de bedrijven ook daadwerkelijk hadden gescoord op de WEcR-duurzaamheidsindicatoren.
Algemene Rekenkamer
Zo blijkt dat melkveebedrijven met een gouden medaille op veel indicatoren gemiddeld positiever scoren dan de andere melkveebedrijven. Dat geldt bijvoorbeeld voor indicatoren die te maken hebben met milieu en biodiversiteit, zoals milieubelasting, ammoniakemissie en aantal uren dat koeien in de wei mogen.
Toch heeft 42% van de boeren met een gouden medaille een lage of midden-lage duurzaamheidsscore. Collegelid Barbara Joziasse ziet dat er ruimte voor verbetering is: "De medailles komen niet alleen terecht bij boeren die hoog scoren op duurzaamheid. In brede zin zien we wel dat duurzaamheid, voor boeren die subsidie aanvragen, loont in de melkveehouderij."
Klik hier voor de publicatie 'Focus op subsidies melkveehouders'.