Tholen - De aardappelziekte phytophthora richt dit jaar door de uitzonderlijke omstandigheden al extreem vroeg schade aan. "De situatie is erg zorgelijk. We hebben echt beter weer nodig om phytophthora de kop in te drukken. Eerst was het problematisch om het pootgoed op tijd in de grond te krijgen. Er moet een heel groot areaal nog gepoot worden. En als het gepoot is, is het de vraag of de teler in staat is om het gewas goed te verzorgen. Dat is op veel kletsnatte percelen ook een grote uitdaging", vertelt Geert Pinxterhuis, projectleider van het Actieplan Plantgezondheid bij brancheorganisatie BO Akkerbouw, waarbij Bioplant sinds 1 april is aangesloten.
Henk Klompe, voorzitter Bioplant, vertelt wat meer over de situatie in de biologische aardappelteelt. Hij plaatst meteen de kanttekening dat hij niet alles weet, maar het lijkt er op dat biologische telers de vruchten plukken van het feit dat er veel robuuste rassen aangeplant zijn. "In bio hebben we hard gewerkt aan het hoge aandeel van ongeveer 70% robuuste rassen. Als er aantasting is, dan is dat eerst in de vatbare rassen. Dat is wel aangetoond. Op sommige percelen hebben biologische telers al moeten branden. Het convenant robuuste aardappelen werpt zeker zijn vruchten af, maar als de druk zo hoog is, zullen ook rassen met verbeterde resistentie getroffen worden. Er zijn al enkele doorbraken geregistreerd."
Henk geeft aan heel blij te zijn met de goede samenwerking met de gangbare telers. "Dit gebeurt via BO Akkerbouw met de Taskforce Phytophtora Actieplan Plantgezondheid. We trekken voor het eerst echt samen op hierin. Tijdens het overleg rond het geklapte landbouwakkkoord hebben we elkaar gevonden en sindsdien trekken we samen op. Dat is heel vruchtbaar, want iedereen heeft last van de ziekte. Het is echt een gezamenlijk iets. Daar zijn we erg blij mee."
Laat poten uiteindelijk een voordeel?
De bio-teler benadrukt dat de weersomstandigheden voor een extreme ziektedruk zorgen. "Het is natuurlijk vreselijk extreem, een optelsom van heel veel factoren, zoals we nog nooit mee hebben gemaakt. De zeer natte weersomstandigheden zorgen voor een extreme ziektedruk, dat hebben we nog nooit mee te maken gehad. Je kunt je plant niet meer volgen, want het weer bederft alles. Je kunt niet op de ideale momenten je onkruid bestrijden of gaan aanaarden, of je selectie uitvoeren of als gangbare teler de spuit pakken. Ook bij ons stonden volop plassen op het land. Dit alles maakt de ziektedruk van de phytophthora enorm hoog. Daarom is het op sommige plekken al heel vroeg toegeslagen, hier en daar zelfs waar nog nauwelijks knolvorming plaatsvindt. Binnen tien kilometer van ons bedrijf heeft de ene boer zijn gewas al volledig gesloten en bij de ander komen ze net boven. Dit levert ook grote verschillen op qua vatbaarheid. Planten die al volop in de groei zijn, zijn extra vatbaar voor de ziekte. Het is koffiedik kijken, maar misschien zijn de telers die noodgedwongen heel laat hebben kunnen poten, uiteindelijk wel beter af onder deze omstandigheden."
Wet van Murphy
Geert geeft vervolgens aan dat de wet van Murphy momenteel van toepassing is in de aardappelteelt. "We moeten echt met elkaar alles op alles zetten om ervoor te zorgen dat er in september wat te oogsten valt. Alles is natuurlijk afhankelijk van de stand van zaken op het perceel en de weersomstandigheden. Er zijn al telers die het gewas al frezen en dus accepteren dat het geen oogst gaat geven. Dit geldt zowel voor biologische als gangbare telers, dat het gewas al zodanig aangetast is dat ze geen andere mogelijkheid meer zien dan het te vernietigen."
Ook in de rassen met verbeterde resistentie zitten volgens Geert aantastingen. "We hebben geen exacte cijfers van arealen en hoeveelheden. In verschillende rassen zijn aantastingen, daar zitten ook rassen bij met verbeterde resistentie. De phytophtoradruk is enorm, het weer helpt niet en wat zeker niet helpt, is dat je in veel situaties niet in staat bent om het gewas te verzorgen. Dus ook gangbare telers die de beschikking hebben over chemische middelen, hebben niet altijd de mogelijkheid om het gewas te redden. De komende anderhalve week zijn de weersverwachtingen slecht. Daarna is het ongewis."
BO Akkerbouw richt zich met de Taskforce in de communicatie niet alleen op de akkerbouwers, maar ook op veehouders die percelen hebben waar vorig jaar aardappelen stonden. "Hen attenderen we erop dat ze echt iets aan de opslag in de percelen moeten doen. Door de slechte oogstomstandigheden van vorig jaar is er gewoon veel opslag." Ook hebben we ons gericht op de hobbyteler, want ook in de volkstuinen is er al volop phytophtora.
Voor meer informatie: 
Geert Pinxterhuis
BO Akkerbouw
079 3030330
06 53754289
[email protected]
www.bo-akkerbouw.nl