Tholen - "De prijzen zijn over het algemeen goed," zegt Pieter Declercq, productmanager bio bij REO Veiling, half januari over biologische wintergroenten. Daarbij merkt hij dat de vorst en de oogstonzekerheid die dat met zich meebrengt voor de wintergewassen die nog op het veld staan, voor wat nervositeit zorgt op de markt.
"Telers kunnen zich deels wel wapenen tegen de vorst, maar de gewassen hebben door de vele regen in het najaar al wat meegemaakt. Daar komt nu de vorst bij en eens de dooi gaat optreden, wordt ook de schade zichtbaar. Door de vorst begin januari stijgt de vraag en is er wat spanning op de biologische markt."
Positieve invloed op de prijsvorming
Pieter verwacht dat de situatie ertoe leidt dat de prijzen voor biologische wintergroenten voor de rest van het seizoen goed blijven. "Hier en daar zijn er door het extreme weer minopbrengsten, die een positieve invloed hebben op de prijsvorming." Overigens voorziet de productmanager geen problemen in de aanvoer. "De beschikbaarheid van biologische groenten en fruit blijft gegarandeerd. Mede doordat vele biologisch wintergroenten reeds geoogst zijn. Het valt af te wachten wat de invloed zal zijn van de vorst op de nog op het veld aanwezige teelten."
Tot half januari is de invloed van de vele regen op de beschikbaarheid van de biologische wintergroenten beperkt gebleven, geeft Pieter aan. "Biologische percelen waarbij de grond niet-kerend wordt bewerkt, zijn over het algemeen beter berijdbaar door een rijker bodemleven en bijgevolg een betere infiltratie van regenwater. Daarnaast zijn machines vandaag uitgerust om de vaak moeilijkere rooiomstandigheden te trotseren. Vele wintergroenten werden reeds eerder in het najaar geoogst en worden nu bewaard in de frigo."
Deel areaal nog niet geoogst
Daarbij is het beeld niet voor alle gewassen en regio's gelijk, laat Pieter weten. "Voor bepaalde teelten is het probleem wel groter; zo horen we dat er nog een heel groot areaal biologische aardappelen en witloofwortelen niet is geoogst. En in de regio's Limburg en Antwerpen staan er nog redelijk wat koolgewassen en pastinaak op de velden. Het is nog afwachten welke invloed dit zal hebben op latere beschikbaarheid en prijsvorming."
Wel duidelijk is dat de vele neerslag zijn invloed heeft op de kwaliteit van de bio-groenten. "Door de overvloed aan water en te weinig zuurstof zijn wortels van planten afgestorven. Extra voeding aan de bodem toevoegen is die periode van het jaar niet meer aan de orde. Een minder sterke plant is bijgevolg vatbaarder voor ziektes. Zo zien we in bijvoorbeeld spruitkool een zeer snelle achteruitgang van de kwaliteit. Ook de korte vorstperiode begin december heeft daarenboven vorstschade veroorzaakt in bijvoorbeeld knolselder en groene selder. Ook deze schade is onomkeerbaar." Dat geldt niet voor de teelt van prei, merkt Pieter op. "De biologische prei is heel gezond en robuust de winter in gegaan en had opvallend genoeg weinig last van ziektes."
Balans
De productmanager stelt vast dat waar er in de markt sprake was van wat overaanbod in de bio-groenten sinds de coronaperikelen er nu veel meer balans is. "Het aanbod is beter afgesteld op de vraag, waardoor er betere prijzen uit de markt te halen zijn. Na een piek in de coronajaren viel de verkoop van biologische groenten, onder invloed van onder meer de inflatie, sterk terug. Wij hebben dit vooral gemerkt in de verkoop van bio-champignons waar we met het keurmerk Tomabel een groot marktaandeel hebben. Afgelopen eindejaarsperiode was de vraag tijdelijk opnieuw groter dan het aanbod. Wij, maar ook onze collega's, merkten een algemeen tekort in bijvoorbeeld biologische bruine champignon."
In zijn algemeenheid zag REO Veiling de daghandel in biologische wintergroenten – die is uitbesteed aan Bio Vibe in Sint-Katelijne-Waver – in 2023 stijgen. "Na een dieptepunt in 2022 zagen we in de dagverkoop in 2023 door Biovibe de verkoop van biologisch product afkomstig van onze REO-coöperanten opnieuw aantrekken."
Doorwegende kosten
Geen onbelangrijk aspect, want ook de kosten van de bio-teler stijgen en Pieter geeft aan dat hij merkt dat het tijdens contractbesprekingen moeilijk is om de stijgende kosten voor de teler integraal te kunnen doorrekenen. "We zien biologische producten in prijs stijgen, maar over het algemeen minder sterk dan bij gangbare producten, waardoor de prijskloof met gangbaar kleiner wordt. Op die manier gaan de gestegen kosten voor onder andere arbeid en mechanisatie meer doorwegen op het bedrijfsresultaat voor de bio-teler."
Toch voorziet de productmanager niet – zoals hij in Frankrijk wel hier en daar heeft zien gebeuren – dat REO-bio-telers omschakelen naar de gangbare teelt. Pieter wijt het aan de manier waarop de bio-afzet is ingericht. "De traditionele supermarkt blijft voor REO Veiling een belangrijk afzetkanaal voor biologische groenten. Via de supermarkt heeft de teler een aantal zekerheden op vlak van prijs en volume. De supermarkt daarentegen krijgt op die manier groenten van gespecialiseerde bio-telers die kwaliteit, maar vooral continuïteit kunnen garanderen. Een win-winverhaal voor beiden."
Interessante combinatie
Daarnaast is er via Bio Vibe de focus op de daghandel. Pieter stelt vast dat het de twee componenten bij elkaar zijn, die voordeel voor de teler opleveren. "De combinatie van een stevig jaarcontract met een goed georganiseerde dagverkoop, maakt het interessant voor de REO-bio-teler. Er is vaak in de contracten al een basis gelegd, waardoor telers zekerheid hebben: ze zijn zeker van de prijs en van het volume van het komende groeiseizoen. Afgezien van een mogelijke aanvulling uit de dagverkoop, hebben telers een hele mooie basis in de contracten." Pieter laat weten dat de verkoop van bio-groenten en -fruit verantwoordelijk is voor een kleine 5 procent van de totale omzet van REO Veiling, met bio-champignons en bio-witloof als koplopers.
Waar de weersomstandigheden van invloed zijn op de prijsvorming van de biologische groenten, stelt Pieter vast dat dit ook bij de gangbare groenten het geval is, waardoor ook in dat segment de prijsvorming half januari vrij hoog is. Het heeft een onverwacht bijeffect. "De prijskloof tussen bio en gangbaar is hierdoor op vandaag minder uitgesproken of zelfs nihil."
Terug naar bio
De productmanager ziet dat het kansen biedt. "De niet fervente bio-koper heeft vaak terug gangbaar product gekozen omwille van de lagere prijsvorming. Nu ook gangbaar product duurder is, ben ik ervan overtuigd dat dit type consument momenteel sneller terug richting bio-producten zal grijpen. Natuurlijk is dat een tijdelijk seizoenseffect, maar we hopen wel dat dit type consument ook in de toekomst bij bio zal blijven."
Al ziet Pieter op dat vlak wel de nodige uitdagingen, waarvan de prijs voor biologische producten de grootste is. Hij verwacht dat overheidspromotie van biologische producten de afzet van de categorie zou kunnen helpen. Toch voorziet de productmanager op termijn een groei van de afzet van bio-AGF. "Alles wat duurzaam en vergroening is, is momenteel heel aanwezig. In stedelijke omgevingen is dat nog meer aanwezig. Wij verwachten dat dit zijn invloed zal hebben op het bio-product. De vraag is alleen hoe snel dat zal gaan."
Dit artikel komt uit de januari editie van het vakblad Primeur. Abonneren op Primeur kan hier.
Voor meer informatie:
Pieter Declercq
REO Veiling
Oostnieuwkerksesteenweg 101
België – 8800 Roeselare
Tel. +32(0)51 23 12 11
[email protected]
www.reo.be