Onze huidige landbouwvoedselsystemen brengen een enorme hoeveelheid verborgen kosten met zich mee voor onze gezondheid, het milieu en de samenleving, gelijk aan ten minste 10 biljoen dollar per jaar, volgens een analyse van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO). Dit vertegenwoordigt bijna 10 procent van het mondiale bruto binnenlands product.
Volgens de analyse wordt meer dan 70 procent van de verborgen kosten veroorzaakt door ongezonde diëten, met veel ultrabewerkte voedingsmiddelen, vetten en suikers, die leiden tot obesitas en niet-overdraagbare ziekten en verlies van arbeidsproductiviteit veroorzaken. Dergelijke verliezen zijn vooral hoog in hoge- en hogere-middeninkomenslanden.
Een vijfde van de totale kosten zijn milieugerelateerd, door de uitstoot van broeikasgassen en stikstof, veranderingen in landgebruik en watergebruik. Dit is een probleem dat alle landen treft, en de omvang wordt waarschijnlijk onderschat door beperkingen in de gegevens.
Laag-inkomenslanden hardst getroffen
Landen met een laag inkomen worden verhoudingsgewijs het hardst getroffen door de verborgen kosten van landbouwvoedselsystemen. Die maken meer dan een kwart van hun BBP uit, tegenover minder dan 12 procent in landen met een gemiddeld inkomen en minder dan 8 procent in landen met een hoog inkomen. In landen met een laag inkomen zijn de verborgen kosten in verband met armoede en ondervoeding het belangrijkst.
Meten en schade beperken
Er zijn andere pogingen geweest om de verborgen kosten van landbouwvoedselsystemen te meten, die vergelijkbare schattingen opleverden als de FAO. Het nieuwe FAO-rapport is echter het eerste dat deze kosten uitsplitst tot op nationaal niveau en ervoor zorgt dat ze vergelijkbaar zijn tussen kostencategorieën en tussen landen.
Het rapport van de FAO presenteert de eerste schattingen. Volgend jaar volgt er een rapport dat zich zal richten op diepgaande gerichte evaluaties om de beste manieren te vinden om de gevolgen te beperken. Overheden kunnen verschillende hefbomen gebruiken om landbouwvoedselsystemen aan te passen en betere resultaten te behalen. Belastingen, subsidies, wet- en regelgeving zijn daar voorbeelden van.
Het rapport dringt er bij regeringen op aan om true cost accounting te gebruiken om landbouwvoedselsystemen te transformeren om zo de klimaatcrisis, armoede, ongelijkheid en voedselzekerheid aan te pakken.
Bron: FAO