Kan de biologische landbouw vrij blijven van nieuwe gentechnieken? De Europese Commissie is van plan om nieuwe genetische technieken (NGT's), te dereguleren. In de nieuwste versie van het ontwerpverslag worden een aantal veranderingen voorgesteld die zorgelijk zijn voor de biologische sector. Daarop wijst IFOAM Organics Europe.
De Europese Commissie maakt onderscheid tussen twee categorieën NGT-planten: categorie 1 zijn planten die ook op natuurlijke wijze kunnen voorkomen of met conventionele kweektechnieken kunnen worden geproduceerd, en de nakomelingen daarvan die met conventionele kweektechnieken zijn verkregen. In de tweede categorie vallen alle planten die buiten de werkingssfeer van NGT-planten van categorie 1 vallen.
Verbod op NGT's in bio-landbouw geschrapt
In het originele voorstel van de Europese Commissie staat dat GMO's volgens de bestaande biologische regelgeving zijn verboden. Als gevolg daarvan moeten planten uit categorie 2 in de biologische producten verboden worden. Voor de planten uit categorie 1 moet verduidelijking komen. Omdat het gebruik van nieuwe gentechnieken momenteel onverenigbaar is met de biologische verordening en het beeld dat consumenten van biologische producten hebben, moet het gebruik van categorie 1 NGT-planten ook verboden worden in biologische productie.
In de nieuwste versie van het ontwerpverslag wordt een opvallende wijziging voorgesteld. Planten uit categorie 2 weliswaar moeten verboden worden, maar het gebruik van categorie 1 NGT planten moet worden toegestaan in de biologische productie.
Ook bepalingen over etikettering geschrapt
Niet verrassend dus dat IFOAM Organics Europe hierover ontstemd is. De biologische sector wil immers vrij blijven van alle (nieuwe) gentechnieken. Bovendien worden er in het nieuwe voorstel ook bepalingen geschrapt over het etiketteren van zaden die tot stand zijn gekomen met nieuwe gentechnieken. In een toelichting wordt gesteld dat dat etikettering van zaden 'discriminerend' is en dat deze extra eis leidt tot ongerechtvaardigd onderscheid en administratieve lasten. Volgens IFOAM zouden deze bepalingen juist een beginpunt zijn geweest voor transparantie op het niveau van de teelt.
Biologische landbouw vrij van GGO's
In juni 2023 heeft een overweldigende meerderheid van de Europese biologische beweging opnieuw bevestigd dat het biologische productieproces vrij moet blijven van genetisch gemodificeerde organismen (GGO's). Zoals het voorstel van de Europese Commissie weerspiegelt, is het gebruik van gentechnologieën niet in lijn met de principes van de biologische landbouw. Het gebruik van NGT's in de voedselproductie kan leiden tot onbedoelde effecten, heeft potentiële risico's en is in strijd met het voorzorgsprincipe. Biologische producenten willen en moeten ook voldoen aan de verwachtingen van de consument dat er geen oude of nieuwe GGO's worden gebruikt in het biologische productieproces.
Keuzevrijheid moet gewaarborgd zijn in gentech-verordening
Het waarborgen van de keuzevrijheid en het recht van biologische marktdeelnemers om zonder NGT's te produceren, kan alleen effectief zijn als het gepaard gaat met de juridische en technische middelen. Deze moeten worden verankerd in de NGT-verordening en niet in de EU-verordening inzake biologische producten (2018/848), zoals sommige voorstanders van deregulering van NGT's beweren. De biologische beweging is tegen het heropenen van de EU-biologische verordening, omdat dit de deur zou openzetten voor ongewenste wijzigingen van andere aspecten van de lang onderhandelde verordening. Bovendien zou het ook de broodnodige juridische duidelijkheid in de weg staan en het vaststellen van essentiële waarborgen voor GGO-vrije productie verhinderen.
Jan Plagge, voorzitter van IFOAM Organics Europe: "De overgrote meerderheid van de biologische sector is heel luid en duidelijk geweest in onze eis om het biologische productieproces vrij te houden van gene editing-technologieën. Dit is een existentieel onderwerp binnen onze beweging, direct verbonden met het voorzorgsprincipe en de principes van de biologische landbouw. Maar dit ontwerpvoorstel ontkracht het standpunt van een hele beweging en economische sector. Het verbieden van alle NGT's uit de biologische productie, inclusief NGT's uit categorie 1, geeft biologische en GGO-vrije producenten de keuzevrijheid om producten te verbouwen zonder gentechnologie".
Traceerbaarheid en etikettering van groot belang
Eduardo Cuoco, directeur van IFOAM Organics Europe, voegt hieraan toe: "Het verbod op GGO's in de biologische productie, met inbegrip van GGO's afkomstig van alle NGT's, geeft consumenten de keuze om producten te kopen die niet door gentechnologie zijn geproduceerd. Het behoud van het vertrouwen van de consument in de integriteit van de biologische toeleveringsketen is cruciaal voor het succes van biologisch. Daarom zijn traceerbaarheid en etikettering van zaden van alle GGO's, inclusief NGT's, van het grootste belang om de biologische markt en de reputatie van biologische producten te beschermen. Het toestaan van genetisch gemodificeerde organismen in de biologische productie en het ontbreken van wettelijke en technische middelen om GGO-vrije biologische productie te garanderen, zal het vertrouwen van de consument ondermijnen en de biologische markt in gevaar brengen.
Het wetgevingsvoorstel inzake genetisch gemodificeerde organismen moet garanties bieden: een verbod op genetisch gemodificeerde organismen in de biologische productie en een duidelijke etikettering van alle producten. Alleen op die manier kunnen we ervoor zorgen dat de extra financiële en juridische lasten om de GGO-vrije status van de productie te garanderen niet terechtkomen bij boeren en marktdeelnemers die geen NGT's willen gebruiken. Het overheidsbeleid mag de last van voorzorgs- en verzachtende maatregelen niet op de schouders van de biologische sector leggen, zoals nu al het geval is voor residuen van synthetische bestrijdingsmiddelen."
IFOAM Organics Europe dringt er bij beleidsmakers op aan om het verbod op alle GGO's, inclusief categorie 1 NGT genetisch gemodificeerde planten in de biologische productie in het originele voorstel te handhaven. "Wij geloven dat de voortdurende groei van de biologische voedsel- en landbouwbeweging in Europa van vitaal belang is voor een overgang naar gezonde en duurzame voedselsystemen. We roepen beleidsmakers op om het voorzorgsprincipe, de principes van biologische landbouw en de behoeften van biologische ondernemers prioriteit te geven in hun wetgevende beslissingen."