Nieuwe Europese regels gaan het genetisch manipuleren van groente en fruit door gen-modificatie een stuk makkelijker maken, schreef De Limburger op 7 oktober in een groot artikel. Tot grote onvrede van biologische boeren in Nederland.
Het artikel zoomt in op een nieuwe variant van gen-modificatie, de CRISPER-Cas methode. De Europese Commissie wil consumptieproducten die zijn gemaakt met die methode toelaten op de markt zonder vermelding hiervan op de verpakking. Het Europees Parlement moet dit voorstel nog goedkeuren. Door de CRISPER vermelding achterwege te laten, kan de consument niet meer kiezen of hij deze voedselproducten wel of niet wil.
Met CRISPER hebben laboratoria de mogelijkheid om genen met een bepaalde gewenste eigenschap heel nauwkeurig uit de DNA streng te knippen en in het DNA van een ander levend organisme te plakken. Die plant, of welk organisme dan ook, krijgt zo die gewenste eigenschap. Zelfs genen op die manier van een bacterie naar een plant verhuizen is mogelijk.
DNA
Een praktijkvoorbeeld: grondbacteriën hebben de eigenschap om het omstreden onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat, de werkzame stof van het product Roundup, af te breken. Onderzoekers hebben de genen gevonden die hiervoor zorgen en via CRISPER overgebracht naar maïs, sojabonen en katoen. Deze drie gewassen, grootschalig geteeld in Zuid-Amerika, worden met Roundup bespoten zodat alle onkruid doodgaat en alleen maïs, sojabonen en katoen overblijven. Die gewassen zijn dan immers niet langer gevoelig voor glyfosaat.
Het op bredere schaal toepassen van CRISPER zal de biodiversiteit verminderen. Immers: deze genetisch gemodificeerde gewassen zullen wereldwijd op vele honderdduizenden hectares geteeld worden. Er ontstaan dan grote oppervlakten met monocultuur van een universeel ras. Voor biodiversiteit en natuur is daarbij geen enkele plaats. Bij deze grootschalige teelt zal de resistentie tegen tientallen ziekten en plagen snel afgebroken worden.
De boeren gaan er financieel op achteruit doordat de grote concerns de markt van gepatenteerde gewassen en gewasbeschermingsmiddelen volledig in handen hebben.
In het artikel in De Limburger staat ook dat in het verleden gen-modificatie geregeld leidde tot een toename van bestrijdingsmiddelen en bodemvervuiling, zoals in Zuid-Amerika.
Het is jammer dat de Limburgse Land en tuinbouwbond meegaat in de redenatie van de grote bedrijven. Tegenover de twee à vijf grote internationale bedrijven staan wereldwijd vele tienduizenden kleinere kwekerijen - boeren, familiebedrijven en coöperaties - die samen in staat zijn tientallen malen sneller planten te kweken met hoge resistentie tegen regionale ziekten en plagen. Ook kleinere plantenkweekbedrijven maken samen gebruik van laboratoria om goede genen op te sporen om deze vervolgens op klassieke wijze in te kruisen.
"De biologische boer stimuleert het hele bodemleven door de manier waarop hij de grond bewerkt"
De biologische landbouw wil geen geknutsel met gentech aan hun gewassen. Alleen biodiversiteit kan ziekte en plagen bij gewassen beheersbaar houden. De biologische boer stimuleert biodiversiteit juist door op kleinere percelen te werken. Met satelliet-besturing op de trekkers kun je op één perceel via strokenteelt zes of meer gewassen produceren. Daardoor kunnen ziekten en plagen zich moeilijker uitbreiden. De biologische boer zaait ook meerdere rassen van één gewas. Hij stimuleert het hele bodemleven door de manier waarop hij de grond bewerkt en door kruidenrijk grasland en kruidenrijke groenbemester te zaaien. Hij gebruik juist géén synthetisch-chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest.
Verkeerde afslag
De Wageningse emeritus-hoogleraar Edith Lammerts van Bueren waarschuwt dat door gentech en grootschalige landbouw de resistenties die nog in de wilde natuur voorkomen sneller zullen verdwijnen. Crisper is ongetwijfeld een technisch hoogstandje, maar in het licht van de grotere opgave voor een duurzame en toekomstbestendige landbouw is het absoluut de verkeerde afslag.
Deze opiniebijdrage is geschreven door Norbert Huijts, gepensioneerd biologisch akkerbouwer, en verscheen eerder in De Limburger.