Echt duurzaam leven is in de praktijk nog een te grote opgave voor veel mensen, blijkt uit een groot consumentenonderzoek van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. Hoewel een meerderheid van de mensen op driekwart van de onderzochte duurzame thema's aangeeft ervoor open te staan, blijkt dat in de praktijk lang niet altijd haalbaar. Omdat bijvoorbeeld de prijs nog te hoog is of de beschikbaarheid van een product te laag. Hierdoor blijft grote milieuwinst voorlopig liggen.
Grote kansen om milieuwinst te behalen blijven onbenut
Met de houding ten opzichte van duurzamer leven zit het wel goed bij de Nederlander. Dit blijkt uit het tweejaarlijkse consumentenonderzoek naar duurzaam gedrag: De Monitor Duurzaam Leven 2023. Van de ruim 4.000 ondervraagden gaf een meerderheid aan open te staan voor duurzamer gedrag: mensen staan positief tegenover 70 van de 98 onderzochte duurzame gedragingen. De openheid tot duurzamer leven vertaalt zich nog niet in ander gedrag. Op het moment van het onderzoek blijkt een meerderheid van Nederland slechts een kwart van de duurzame gedragingen in de praktijk te brengen. Het gaat om gedragingen als spullen recyclen en afval scheiden. Die hebben relatief weinig CO2 impact. Er valt dus nog een wereld te winnen.
Milieusprongen mogelijk via sweet spots
Veel mensen blijken open te staan voor milieuvriendelijk gedrag dat een grote, positieve milieu-impact heeft, maar dat nog door weinig mensen wordt vertoond: de zogenaamde sweet spots. Als mensen daadwerkelijk het gedrag gaan vertonen waarvoor ze openstaan, kan Nederland grote milieusprongen maken. Zoals met de trein op vakantie gaan in plaats van met het vliegtuig. Beschikbaarheid van treintickets blijkt de grootste hindernis te vormen en niet de prijs van de treinreis. Ook staat een meerderheid open voor rijden in een elektrische of brandstofzuinige auto. De hoge aanschafprijs is daar de belangrijkste hindernis. Andere sweet spots zijn: kiezen voor meubels die gemaakt zijn van duurzaam materiaal en weinig kledingstukken aanschaffen.
Bottlenecks
Gedragsveranderingen waarvoor weinig mensen open staan, maar die wel grote milieuwinst opleveren, zijn de bottlenecks die grote milieusprongen tegenhouden. Op het gebied van persoonlijke leefstijl vinden we de grootste bottlenecks: minder vlees, vis en zuivel consumeren zijn noodzakelijk om de klimaatdoelen te halen. Maar nog maar weinig mensen doen dat of zijn ertoe bereid. Dertien procent van de mensen geeft aan al weinig vlees te eten en slechts negentien procent staat daarvoor open. Zuivel ligt nog moeilijker: acht procent zegt al te minderen, terwijl maar tien procent aangeeft ervoor open te staan.
Over de Monitor Duurzaam Leven
De Monitor Duurzaam Leven schetst een uniek beeld van de stand van duurzaam Nederland. Het onderzoek combineert gedetailleerde informatie over 98 duurzame gedragingen die mensen al wel of niet vertonen, hun houding ten opzichte van duurzame gedragingen die ze nog niet vertonen én de milieu-impact van dat gedrag. De monitor wordt iedere twee jaar herhaald, waardoor trends gemonitord kunnen worden. De monitor wordt vandaag om 12 uur voorgelegd aan een panel van beleidsmakers, organisaties en onderzoeksinstellingen.
Milieu Centraal is het kenniscentrum voor duurzaam leven, en geeft consumenten praktische tips en adviezen voor iedere duurzame stap: van afval scheiden tot zonnepanelen kopen. Een externe wetenschappelijke adviesraad is onderdeel van de kwaliteitsborging. Milieu Centraal bereikt via haar websites en sociale media dagelijks zo’n 40.000 consumenten. Milieu Centraal werkt samen met maatschappelijke organisaties, bedrijven, overheid en media.
Foto: Dreamstime