Bij biodynamisch akkerbouwbedrijf Timpelsteed in Engwierum vond op woensdag 2 augustus een veldbijeenkomst plaats. Akkerbouwer Pyt Sipma is één van de deelnemende telers binnen het project 'ketenontwikkeling voor tarwe veldboon in mengteelt', waarbij tarwe en veldboon naast elkaar op een perceel geteeld worden. Deze mengteelt is teelt technisch veelbelovend, zo geeft Abco de Buck aan. Abco is als projectleider vanuit het Louis Bolk Instituut betrokken.
"Door het binden van stikstof uit de lucht voorziet de veldboon in de eigen stikstofbehoefte. Er blijft zo meer bodemstikstof beschikbaar voor de groeiende tarwe, waardoor de mengteelt feitelijk geen bemesting meer behoeft", aldus Abco. Bonus is daarbij een hoger eiwitgehalte van de tarwe uit mengteelt, waardoor deze interessanter wordt voor Nederlandse bakkers. Teelt en afzet moeten echter wel hand in hand gaan. Daar zit nog een uitdaging.
Teler Pyt: "Ik had eigenlijk wel verwacht op een rijdende trein te stappen; alleen nog wat finetunen met die afzet. Maar er is nog wel wat meer werk te doen. Aan de diervoederkant kunnen we het wel kwijt, hoewel er prijsschommelingen zijn. Maar ik teel liever een product dat ik zelf kan eten. De afzetketen is duidelijk nog niet gewend aan een gemengd product."
Gastspreker, bakker Bart van Esch, nam de aanwezigen mee in een enthousiast betoog over brood gebakken van een veldboon- met tarwemeel mengsel. Zijn ervaringen waren ronduit positief: in zijn biologische bakkerij gaan de veldboon-tarwebroden grif over de toonbank. Van Esch bracht versgebakken broden mee om ook de aanwezigen te laten proeven. Hij hield een gloedvol verhaal over de flexibiliteit en ambachtelijke vakkennis die nodig is in een biologische bakkerij. Doordat kleinere partijen in wisselende kwaliteit worden aangeboden, moet een bakker goed om kunnen gaan met verschillen in samenstelling, en er zijn kneedproces op aanpassen. In de grotere gangbare bakkerijen, waarvan Van Esch er ook meerdere bestiert, wordt meer machinaal gewerkt en is dit niet haalbaar. Maar: Van Esch ziet zeker kansen. "In de zorgsector is duidelijk interesse in eiwitrijk brood. Herstellende patiënten en ouderen hebben een grotere 
eiwitbehoefte, ziekenhuizen en verpleeghuizen springen daarop in." De percentages veldboon in het meel komen volgens hem in de kleinschalige productie van biologisch brood minder nauw. Maar de verplichting om de exacte samenstelling op het etiket te vermelden kan opschalen in de praktijk in de weg zitten.
Zo'n 30 geïnteresseerden, van akkerbouwers tot melkveehouders, veevoerfabrikanten en lokale pers, waren bij deze bijeenkomst aanwezig. Foodtechnologe Mariët van den Noort moest helaas verstek laten gaan in verband met vakantie. Zij is als partner in dit project in gesprek met verschillende verwerkers en producenten. Veldboon op onze menukaart zetten, vereist inzet van de hele keten.
Tijdens de slotmaaltijd van deze veldbijeenkomst gaven Pyt en zijn vrouw Rika Sipma alvast een smakelijk voorproefje. Naast het veldbonen-tarwebrood van bakker Van Esch stonden er veldbonen humus en huisgemaakte groentesoep met veldbonen op het menu. Allen vonden gretig aftrek onder de aanwezigen.
Of er voldoende kansen zijn in de afzetketen om de teelt van tarwe-veldboon op te schalen, is op dit moment nog niet bekend. Dit teeltjaar is het laatste van de twee in het project, dat eind 2023 afloopt. Ook in België en Duitsland zijn serieuze partijen bezig om de keten van lokaal geteeld mengteeltproduct te verkennen. Opties om het Nederlandse project te verlengen, worden inmiddels verkend.
Over het project
Deze veldbijeenkomst vond plaats in het kader van het project 'Ketenontwikkeling voor tarwe-veldboon in mengteelt'. Dit tweejarige project wordt gefinancierd door BO akkerbouw. De uitvoering ligt bij het Louis Bolk Instituut en Bionext in samenwerking met Reudink, MFH pulses en biologische akkerbouwers.
De vraag naar lokaal geteelde plantaardige eiwitten neemt toe. Zowel vanuit de veevoersector als voor de humane keten. Niet alleen voor de productie van vleesvervangers, ook vanuit de bakkerijsector is er belangstelling. Bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van nieuwe concepten zoals eiwitrijk brood. Tegelijkertijd is er een groeiende behoefte aan meer diverse en klimaat-robuuste teeltsystemen. Mengteelt past heel goed in deze trend.
Voor Nederland blijkt mengteelt van tarwe-veldboon veelbelovend. Het belangrijkste knelpunt voor een succesvolle mengteelt zit in de afzetketen, die gewend is aan homogene producten. Scheiden van het geoogste product is wel mogelijk maar kostbaar. Doel van dit tweejarig project is om akkerbouwers met geïnteresseerde ketenpartijen te verbinden en de afzet van gemengd tarwe-veldboon product op gang te brengen. Zowel richting de dierlijke als de humane keten.
Bron: Bionext