Biodynamische boerderij Ruimzicht ligt de focus op multifunctionele landbouw. Een manier van boeren die eigenlijk al heel oud is. Maar na de Tweede Wereldoorlog intensiveerde de landbouw, vertelt Willem Lageweg in een reportage van het radioprogramma Spraakmakers. "Er is heel veel specialisatie gekomen, de melkveehouderij, de varkenshouderij en de kippenhouderij hebben zich geoptimaliseerd. Voortreffelijk gedaan, echt een antwoord op de maatschappelijke vraag. Maar de tijden zijn wezenlijk anders. De ruimtedruk, de milieudruk en de druk van de mensen om ons heen is veel groter dan destijds en dat vraagt om een ander soort landbouw. Minder grootschalig in intensief, maar diverser en integraler met natuur en samenleving."
Verkeerd ingestoken
Van het landbouwakkoord verwacht de medeoprichter van Transitiecoalitie Voedsel niet veel. "Het is verkeerd ingestoken. Als je goed gaat kijken naar de landbouw, dan moet je niet meer sectoraal kijken maar je moet integraal kijken. Alles heeft met alles te maken. De verbinding met de samenleving is belangrijk en ik vind dat de insteek nu veel te veel ligt op productie optimaliseren in sectoren, en dat is eigenlijk een oud model. De landbouw heeft heel veel perspectieven maar die zitten juist ook buiten de productiekant. Het begint eigenlijk met een gedeelde visie, waar willen we staan met die landbouw in 2040.
Visie ontbreekt
Hoogleraar Imke de Boer zegt dat die visie ontbreekt en legt uit wat dat betekent. "Dat moet je misschien niet alleen doen met de mensen die in het huidige paradigma zitten, want als je naar een verandering van je voedselsysteem wil, dan moet je bij het nadenken over de verandering die veranderaars ook uitnodigen. Die gaan je inzicht geven over hoe die toekomst eruit kan zien. En als die stip op de horizon dan is, dan kun je met de huidige mensen gaan kijken wat dat betekent. Nu is die visie er niet en dan zie je dat als er mensen bij een landbouwakkoord mensen zijn uitgenodigd, ze vooral bezig zijn met het verdedigen van hun eigen belangen. Dan kom je niet verder naar die duurzame toekomst en ben ik zelfs bang dat er over vijf jaar weer een ander probleem op het bord van de boeren ligt."
Het probleem is groter
Ook Geert van der Veer die namens Caring Farmers aan de onderhandelingstafel zit, mist politiek leiderschap. Hij zegt dat het probleem waar we inzitten, naast de crises die we al kennen in de landbouw, zoals stikstof biodiversiteit, veel groter is. "Volgens mij is de boer de kanarie in de kolenmijn. Die merkt nu als eerst dat er iets moet veranderen, maar we zijn allemaal aan de beurt. Daar hebben we met zijn allen integraal een oplossing voor te zoeken en dat begint volgens mij met een andere benadering van de economie.
"Ik vraag me weleens af of we zo trots moeten zijn op onze exportcijfers. Ik zou liever trots zijn op een land waar ik schone lucht, schoon water en gezond eten heb en waar het meest duurzaam geproduceerde voedsel ook zo goedkoop mogelijk in de supermarkt ligt. Ik denk dat voor iedereen gezond eten bereikbaar zou moeten zijn. Dat is een land waar ik trots op zou zijn. En dat er een bestaansmodel voor de boer overblijft, zodat hij ook daadwerkelijk dat eten voor ons kan produceren"
Klik hier om de reportage terug te luisteren.