Tholen - Vanuit zijn achtergrond als voormalig Nederlands volleybalinternational is Rob Grabert gewend aan transparantie om problemen op te lossen. “In de sport moet je heel transparant samenwerken en met elkaar de problemen oplossen.” In zijn rol als eigenaar van BioOrganic – dat sinds 1999 een compleet assortiment aan biologische groenten en fruit, waarin wortelen een prominente plek innemen, uit verschillende productiegebieden in Europa aanbiedt voor zowel versmarkt als industrie – ziet hij in de bio-keten wel problemen, maar mist hij de transparantie om ze op te kunnen lossen.
Door zijn ervaring met biologische productie in verschillende landen in Europa, noemt Rob zich een soort thermometer van de markt. “Wat nu opvalt is dat de hele bio-keten verstoord is, doordat een aantal van de schakels, die een rol te spelen hebben in de transitie naar duurzame productie van groenten en fruit, niet aan tafel zitten, zich onttrekken aan de discussie en hun verantwoordelijkheid niet nemen.” Daarmee doelt Rob voornamelijk op grote partijen zoals de retail en industriële afnemers, die naar zijn mening de winst op bio-producten steeds verder vergroot.
Verdienmodel
“Er worden daar enorme marges gemaakt.” Daarbij stelt hij vast dat het gat tussen de groothandelsprijzen en de consumentenprijzen steeds groter wordt. “Daar zie ik een steeds grotere discrepantie en ik kan niet anders dan vermoeden dat er steeds meer gespeculeerd wordt met het bio-product. De AGF-afdeling van de supermarkt is de moneymaker en dat geld wordt voornamelijk verdiend over de ruggen van de bio-boeren, die hun verantwoordelijkheid in de keten al lang hebben genomen.”
Wat ook niet helpt is huidige economische tegenwind, waarvan Rob ziet dat die zorgt voor nog meer afhankelijkheid bij de bio-teler. Hij stelt vast dat er in Nederland, ten opzichte van de vraag, teveel biologisch AGF wordt geproduceerd. “Voor Nederland is Duitsland de grootste afzetmarkt, maar daar is er steeds meer lokaal product, waardoor het exportvenster voor de Nederlandse bio-teler steeds kleiner wordt, met als gevolg dat er nog meer druk op de markt komt, omdat er te veel bio-product is. Als er dan geen afspraken worden gemaakt over volumes en prijzen, raakt de onderkant van de bio-keten van de weg af.”
Wortelen nemen in het assortiment van BioOrganic een prominente plaats in.
Druk op de prijzen
Daarnaast ziet Rob dat, vooral in Duitsland, de bio-verkopen steeds meer bij de discounters plaatsvinden. “Er is een enorme concurrentieslag waarbij de leveranciers ‘geslacht’ worden binnen de keten, om maar te kunnen voldoen aan de vraag van de discounters.” De ondernemer stelt vast dat door de lagere marge die de discounters nodig hebben, dit paradoxaal genoeg leidt tot betere prijzen voor de teler. “De discounters – alhoewel die ook niet echt vaste afspraken maken – zijn op dit moment betere betalers en dat versterkt het aanzuigeffect naar de discounter toe, waardoor de klassieke supermarkten nog meer druk op de prijzen zetten.”
Rob merkt dat de ontwrichting in de keten leidt tot frustratie bij de telers. “Op dit moment lopen bio-telers, onder meer vanwege toenemende kosten van bewaring en weersveranderingen, veel risico.” De ondernemer geeft aan dat de telers die risico’s grotendeels zelf moet dragen, omdat de toenemende kosten maar mondjesmaat doorberekend kunnen worden en er onzekerheid is over hoeveel de afnemer gaat kopen. “Daardoor is het voor de teler lastig om het bouwplan voor het komende groeiseizoen in te vullen. Er moet echt iets gebeuren, anders gaan de telers het risico niet meer nemen. De bio-teler moet alle lasten dragen en waar gaat de winst naar toe? Naar de supermarkt of de industriële verwerker.”
Ketensamenwerking
De ondernemer vindt dat actie geboden is en pleit voor het ophogen van de druk door onder meer wetgeving en betere consumenteninformatie. Maar hij ziet ook dat er in andere landen wel een betere ketensamenwerking is, die resulteert in een betere afzet voor bio-producten. “Op het moment dat er bijvoorbeeld genoeg gele uien zijn, waarom haalt de retail dan de gangbare uien niet uit het assortiment? Zoals dat in onder meer Denemarken wel gebeurt. Met dat soort keuzes, die in andere landen veel principiëler gemaakt worden, kunnen stappen gezet worden, want dan ga je naar verkooppercentages in het AGF-schap waar de bio-teler wat mee kan. De markt moet zich instellen op zo lang mogelijk lokaal product, daarna regionaal en nationaal zodat geen biologische appels uit bijvoorbeeld Nieuw-Zeeland worden verkocht, terwijl de koelhuizen nog vol liggen met Nederlandse biologische appels.” Rob ziet dat dit pas kan werken als alle schakels in de keten hun verantwoordelijkheid nemen. “De hele transitie is een gemeenschappelijke actie van consument, tot producent, tot supermarkt.”
BioOrganic, dat zich naast bio-groenten ook richt op bio-fruit, ziet dat de afhankelijkheid van de teler van grote partijen als de retail of industriële verwerkers toeneemt
Zelf maakte Rob met BioOrganic, dat onder meer Demeter en Naturland gecertificeerd is, al vroeg de keuze om zoveel mogelijk lokaal en nationaal product aan te bieden dat uitsluitend uit Europa komt. “Dus geen import met vervuilende schepen en alle overige problemen die verbonden zijn aan importproducten van buiten Europa. De Europese markt voor de Europese boeren en bedrijven, waarbij de consumenten gestimuleerd moeten worden om meer te doen met de bio-producten van het seizoen en zoveel mogelijk lokaal en nationaal.”
Toch denkt Rob dat de huidige crisis ook kansen kan bieden. “Doordat biologisch AGF nu nog breder bij de discounter in de schappen komt, is er ook een kans dat het daardoor prijstechnisch voor een breder publiek beschikbaar is en ook terechtkomt bij consumenten die voorheen geen biologische producten kochten.”
Dit artikel verscheen eerder in editie 1, 37e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
BioOrganic
[email protected]
www.bioorganic.nl