Minister Jetten van Klimaat en Energie heeft de Tweede Kamer vrijdag een update gegeven over het Bescherm en Herstelplan Gas waaraan Den Haag werkt. Mocht Nederland onverhoopt onvoldoende gas hebben, dan volgen er ingrepen. Nederland zet in geval van een gascrisis daarbij eerst in op verplicht 20% gas reduceren door zo'n 250.000 energie-intensieve bedrijven. Jetten wijst in de brief op studies waaruit blijkt dat de maatschappelijke gevolgen van afschakelen groot zijn.
Jetten wijst in de brief op een in medio juli gepubliceerde scenarioanalyse van Gasunie. Eind september komt hier een update op, schrijft hij. Gasunie schreef medio juli dat er geen gastekort in de winter in Nederland hoeft op te treden bij volledige uitval van de Russische gasaanvoer. Wel zitten er heel wat mitsen en maren aan.
Kaasschaaf
Mocht er een tekort ontstaan, dan treedt het Bescherm en Herstelplan Gas in werking. Momenteel geldt fase 1, een 'vroegtijdige waarschuwing'. De verwachting is niet dat Nederland snel in fase 2, 'alarm', komt. Na fase 2 komt fase 3, 'noodsituatie', waarin er sprake is van een gascrisis volgens de beleidsbepalers en ook afschakelen dreigt.
Afschakelen gaat 'grote maatschappelijke gevolgen' hebben, bevestigen studies die Jetten aanhaalt. Ten opzichte van afgelopen winter is in onderzoek deze zomer naar een grotere groep afnemers gekeken (250+) en de samenhang tussen sectoren.
Het heeft de voorkeur van Den Haag om eerst bedrijven met 20% af
te schalen ten opzichte van het huidige verbruik, vervolgens een gedeelte van de bedrijven binnen een sector af te schakelen en pas in laatste instantie volledige sectoren stil te leggen. Met een 'kaasschaaf' wordt telkens een plakje verder afgeschakeld, zo blijkt uit het concept afschakelplan waarover ook het Financieele Dagblad schrijft.
Schematisch ziet e.e.a. er als volgt uit:
Afschakelstrategie
De afschakelstrategie bestaat uit 4 stappen, zo valt te lezen in de brief.
Stap 1: Als eerste stap wordt een reductie opgelegd van circa 20% van het gemiddelde seizoensgecorrigeerde verbruik van de afgelopen 3 maanden. Deze stap wordt opgelegd aan alle niet-beschermde afnemers (wie dat zijn, wordt niet volledig duidelijk). Uit de keteneffectanalyse blijkt dat vrijwel al deze afnemers deze stap
kunnen nemen en dat de gevolgen op het gebied van veiligheid en
gezondheid, maatschappelijke en economische ontwrichting en stabiliteit van het energiesysteem beperkt zijn.
Stap 2: In deze stap worden individuele sites binnen een sector
afgeschakeld. Deze stap richt zich op afnemers met een
grootverbruikersaansluiting. Het doel van deze stap is om sectoren op beperkte doorzet zo lang mogelijk te laten doordraaien waardoor
voorkomen wordt dat volledige stappen uit waardeketens wegvallen. Op die manier wordt gepoogd de gevolgen op het gebied van veiligheid en gezondheid, maatschappelijke en economische ontwrichting en stabiliteit van het energiesysteem te beperken. De manier waarop een sectoraal reductiedoel wordt vertaald naar een afschakelopgave op bedrijfsniveau wordt op dit moment verder uitgewerkt.
Stap 3: In deze stap wordt overgegaan naar het afschakelen van volledige sectoren. Deze stap richt zich op afnemers met een
grootverbruikersaansluiting die actief zijn in een gasintensieve sector.
Daarbij zullen sectoren die afgeschakeld kunnen worden met relatief
geringe maatschappelijke ontwrichting als eerste afgeschakeld worden, waarna achtereenvolgens sectoren in volgorde van maatschappelijk impact afgeschakeld worden. Ook hier zijn impact op veiligheid en gezondheid, maatschappelijke en economische ontwrichting en stabiliteit van het energiesysteem belangrijke criteria.
Stap 4: Als laatste stap zullen de overgebleven niet-beschermde
gebruikers die op dat moment nog niet afgeschakeld zijn, afgeschakeld gaan worden.