Biologisch-dynamisch boerin Roos Saat gaat in een blog in op de rol van de Rabobank in de stikstofcrisis. Roos is verbonden aan Extinction Rebellion Landbouw. Deze onderstaande blog verscheen eerder in het Financieele Dagblad.
"De Nederlandse landbouw zit muurvast in een trend van intensivering
en schaalvergroting die ten koste gaat van onze natuur, het klimaat
en de boeren. Agro-multinationalsprofiteren hier al tientallen jaren
van. Zo ook Rabobank, die 85% van de Nederlandse landbouw financiert en hiermee de koers van de agrarische sector en het landbouwbeleid sterk mede bepaalt.
Rabobank komt steeds vaker in het nieuws door zijn rol in de stikstofcrisis. ‘Met de kennis van nu zou je in het verleden echt anders handelen’, verkondigde Wiebe Draijer deze zomer in Trouw, om een dag later te benadrukken dat hier geen sprake was van een schuldbetuiging. Integendeel, Rabobank legde de schuld van de crisis weer direct op het bordje van de overheid. Wie de bank al langer kent, is niet verbaasd. Rabobank verdient immers al jaren miljoenen aan precies het beleid waar de bank nu op wordt aangesproken. Jaren waarin de kosten van de schaalvergroting en intensivering van de landbouw voor milieu en maatschappij a lang duidelijk waren.
Ook profiteerde Rabobank meerdere malen van overheidsbeleid ten koste van boeren. In 2015 ontwierp Rabobank in opdracht van de regering de voorwaarden voor het uitkopen van varkenshouders. Het effect van deze massale uitkoop op de CO2- en stikstofuitstoot bleek achteraf 'verwaarloosbaar'. Maar Rabobank was inmiddels €180 mln euro rijker. Later speelde Rabobank een rol bij het regeerakkoord van 2017, en wist te voorkomen dat een halvering van de veestapel überhaupt onderzocht zou worden. Geen verrassing: de bank heeft miljoenen in de financiering van de melkveehouderij gestoken,
inclusief fosfaatrechten en melkquota.
Ondertussen zette Rabobank hard in op schaalvergroting — het was voor boeren goedkoper om grote bedragen bij de bank te lenen voor een nieuwe stal, maar voor extensivering was er geen ruimte. De afgelopen decennia zijn de inkomens van melkveehouders gedaald, maar uitstaande leningen en kosten enorm gegroeid.
Wil Rabobank überhaupt wel veranderen? In de visie van de bank over de landbouw in 2030 ontbreekt elke urgentie, noodzaak en koerswijziging. In plaats daarvan zet de bank in op intensivering en innovatie, in een poging pleisters te plakken en meer geld uit een failliet systeem te trekken. Omschakelen naar een duurzamere landbouw is geen optie. De paar regels over biologische landbouw luiden: 'De biologische sector draagt bij aan de kwaliteit van leven op andere aspecten doordat het voorziet in een behoefte bij consumenten die grote waarde hechten aan de specifieke aspecten van biologische productiewijze.'
In de visie op de toekomst van Rabobank wordt met geen woord gerept over onze onherstelbaar verarmde bodems, de dramatische afname in biodiversiteit, het vergiftigen van ons bodemwater en onze lucht.
Het wordt pijnlijk duidelijk dat Rabobank geen noodzaak ziet tot verandering wanneer boeren die wél willen omschakelen geen lening krijgen bij de bank. Ondertussen betaalt de burger met €17 mrd belastinggeld de stikstofschuld af door boeren te compenseren of uit te kopen. Daarmee moeten de boeren hun hoge schulden bij Rabobank aflossen.
Schadelijk buitenlandbeleid
Een blik over de grens laat zien dat Rabobank keihard doorgaat met investeren in intensivering. In 2015 werden kleinschalige Roemeense boeren onteigend, zodat hier grote industriële
landbouwbedrijven de grond konden exploiteren. Hetzelfde gebeurde in Peru, waar inheemse boeren ruimte moesten maken voor grote druivenboeren. Deze landroof werd gefinancierd door Rabobank. Tussen 2015 en 2020 investeert de bank $2,4 mrd in ontbossing van de Amazone, leent $4,2 mrd dollar uit aan mijn- en gasbedrijf
Trafigura, en financiert vleesmultinational Tyson Foods voor €2,7 mrd.
Al deze bedrijven en voorbeelden zijn in verband gebracht met de schending van mensenrechten, grootschalig dierenleed en rampzalige natuurvernietiging en klimaatopwarming. Het buitenlandse beleid van Rabobank is, kortom, zo mogelijk nog schadelijker dan het beleid van de bank in Nederland.
Recent zat Rabobank aan tafel bij Johan Remkes om te praten over de stikstofcrisis. Maar nergens blijkt dat het roer bij de bank om gaat voor een daadwerkelijk duurzame landbouw. Rabobank is een partij die de vervuiling decennialang bewust heeft aangejaagd. Zo’n partij moet fors bijdragen aan het herstel van de schade, en 'verdient' geen plek aan tafel om opnieuw een slaatje uit het failliete landbouwsysteem te slaan."