Tholen - Wie verzint een naam voor melk van koeien waarbij het kalfje langere tijd bij de moeder is geweest? Die oproep deed Gerard Mul onlangs op social media en er stroomden heel wat reacties binnen. Dat geeft wel aan hoezeer dit thema - kalfjes bij de koe - leeft.
Is het mogelijk om kalfjes een bepaalde periode bij de koe te houden en, als die melk apart wordt verzuiveld, zijn mensen die het zielig vinden dat kalfjes worden weggehaald, bereid om wat meer te betalen voor deze melk? Die vraag houdt de melkveehouder uit Warmond erg bezig en hij besloot om de proef op de som te nemen.
Rechts: een logo is er al, nu nog een naam.
"We weten nog niet via welk kanaal we de melk op de markt gaan brengen. Het moet meer zijn dan onze eigen boerderijwinkel, want als we de melk alleen hier verkopen, hebben we te weinig afzet”, legt Gerard uit. "We zoeken een partij die dit samen met ons wil doen. Dat kan een supermarkt zijn of een online dienst of een aanbieder van maaltijdboxen. Ik denk dat er voor hen een kans ligt om zich te profileren met een meer ethische manier van melkveehouderij."
Is er markt voor?
Dat is natuurlijk de hamvraag. Gerard verwacht dat er wel consumenten zijn die oren hebben naar melk van een melkveehouderij waar kalfjes bij de koeien blijven. "We gaan het proberen en als het niet wil, dan moeten we het er in de toekomst niet meer over hebben. Maar ik heb het gevoel dat er best wel een kleine markt en maatschappelijk draagvlak voor is. Je ziet dat er mensen zijn die twee euro afrekenen voor een pak havermelk. We hopen dat we een deel van die mensen aanspreken die wel koeienzuivel willen, maar die zoeken naar een product dat meer ethisch geproduceerd is en die bereid zijn daarvoor te betalen."
Een passende naam
Maar voor het zover is, moet er eerst een naam bedacht worden voor deze zuivelproducten. En daar komt meer bij kijken dan in eerste instantie lijkt. "Bij elke liter melkproduct hoort 25 tot 30 gram vlees. Van de koeien die uiteindelijk een keer zijn afgeschreven of weg moeten. Daarnaast moet een koe af en toe een kalf krijgen om melk te blijven geven en dat zijn soms stierkalfjes. Ik denk dat we er naartoe moeten dat melkproducten samen met het vlees op de markt worden gebracht. Omdat het bij elkaar hoort. We zoeken dus een naam die past bij melk, kaas en ijs, maar ook bij vlees."
Zo natuurlijk mogelijk werken
Begin dit jaar zijn Gerard en Mieke Mul op Boerderij Boterhuys begonnen met het houden van kalfjes bij de koe. Daar gingen al jaren van diverse proeven aan vooraf.
"Als biologische boeren willen we graag zo natuurlijk mogelijk werken", legt Gerard uit. "Het ging ons tegenstaan dat we de kalveren bij de koeien weghalen. Zowel op het oude bedrijf, waar we een boerderijcamping hadden, als op ons nieuwe bedrijf dat we openstelden voor publiek vroegen bezoekers ons waarom we het kalf weghaalden bij de koe. We leggen dan uit dat we heel goed voor de kalveren zorgen, maar in je uitleg ga je de verdedigende kant op."
"Aan de andere kant kan het ook niet echt anders, want wil je de kalfjes bij de koe houden, dan moet je de stal en het management van je bedrijf aanpassen. Dan heb je nog het probleem dat stierkalveren na drie maanden niet meer de handel in kunnen, want die wil niemand meer hebben."
Hobbels en overtuiging
Makkelijk is het dus niet. Er zijn veel uitdagingen voor boeren die de kalveren bij de koeien willen houden. Een van de belangrijkste is dat er minder melk in de tank zit. Er is geen vergoeding voor de melk die door de kalveren wordt gedronken. De melkprijs is er niet naar om de kalveren bij de koe te houden. Vandaar de oproep die Gerard enkele weken geleden deed. Hoe zou de melk moeten heten als die apart wordt verzuiveld?
Daarnaast vergt het aanpassingen en is er investering nodig. "Nu de koeien naar buiten gaan is het niet nodig, maar zodra ze in het najaar weer naar binnen gaan, hebben we meer stalruimte nodig. Wij gaan een naastgelegen machineberging ombouwen tot strostal. Die optie hebben wij, maar als je dat niet hebt, moet je een nieuwe stal gaan bouwen en kost het je een paar ton om het zelfde aantal koeien te behouden."
Gerard legt nog eens uit dat hij ervan overtuigd is dat het houden van de kalfjes bij de koe zijns inziens past bij een zo natuurlijk mogelijke veehouderij. "Het is eigenlijk raar dat wij de koe melken en die melk aan de kalveren geven. Dat we denken dat wij als boer die rol moeten vervangen, terwijl het van nature niet zo is bedoeld. Je kunt nog verder gaan en zorgen dat kalfjes helemaal niet meer weggaan. Dan ga je qua dierenwelzijn nog verder omhoog, maar dan is het geen melkveehouderij meer wat je doet. Na drie maanden zuipt het kalf dan alle melk op die de koe produceert. Het liefst willen we de kalveren 100 dagen bij de moeder houden. Na drie maanden kan het kalf zonder melk. Het maagdarmstelsel is dan zover ontwikkeld dat het ook ruwvoer kan verwerken. Dat is vaak ook het moment dat melkveehouders stoppen met het geven van melk aan de kalveren."
Maatschappelijk debat
Gerard verwijst naar bushokjes-campagne van Dier&Recht afgelopen najaar. Daarin claimde de organisatie dat het weghalen van pasgeboren kalveren bij hun moeder ernstig dierenleed veroorzaakt. Een claim die de organisatie volgens het Gerechtshof overigens niet mocht maken. "Dat heeft enorm veel aandacht opgeleverd. Blijkbaar speelt dit in de maatschappij en misschien moeten we een ander antwoord vinden op die maatschappelijke vraag, anders dan het verdedigen waarom we de kalfjes bij de koe weghalen."
Pionieren
Hoewel er, zo leert een blik op de website kalfjesbijdekoe.nl - initiatief van Caring Farmers, best wat melkveehouders zijn die kalfjes bij de koe houden, is het in alle gevallen nog echt experimenteren. "Iedereen heeft een verschillende aanpak. De een houdt ze drie weken, de ander drie maanden bij de koe. De een houdt de kalveren bij hun eigen moeder, bij de ander is er een pleegmoeder waar er vier bij lopen. Aan de ene kant is die diversiteit heel interessant en kun je er veel van leren, maar het maakt het ingewikkeld om er een standaard voor te maken. En als we iets gezamenlijk willen vermarkten, hebben we meer een standaard nodig. Maar dat is voor de toekomst. In dit stadium is het goed dat iedereen zijn eigen ding doet en dat de kennis wordt gedeeld."
Voor meer informatie:
Boerderij Boterhuys
[email protected]
www.boerderijboterhuys.nl