Afgelopen zaterdag 26 februari heeft Bert van Ruitenbeek, directeur Stichting Demeter, een verhaal gehouden tijdens de winterconferentie van de BD vereniging. Hieruit voortvloeiend en aangespoord stuurde hij onderstaande duiding van de huidige oorlogsdreiging en de positie en reactie als bio-beweging als vredesbeweging:
Liefdevolle verbinding is het antwoord op geweld en ontbinding
Nu de naoorlogse orde trilt op haar grondvesten en miljoenen mensen met geweld worden bedreigt en verdreven, is het voor ons ieder de vraag hoe wij deze situatie kunnen duiden en hierop reageren.
De biologische en biodynamische landbouw is ten diepste een vredesbeweging. Onder ander de Indiase activiste Vandana Shiva heeft dat eerder geduid. De industriële landbouw en voedingsindustrie is deels voortgekomen uit de Tweede Wereldoorlog. Het onderzoeksprogramma naar zenuwgas werd omgezet in de productie van pesticiden en de munitieoverschotten werden omgezet naar kunstmest. Gebruikmakend van steeds meer fossiele brandstoffen. Zo verplaatste de oorlog tegen mensen zich dé facto in een oorlog met de natuur.
Voor sommigen gaat deze vergelijking wellicht wat ver, maar het gaat niet over een aanklacht tegen personen die in dit systeem terecht zijn gekomen, maar wel tegen diegenen die het systeem voeden en in stand houden en daarmee bijdragen aan een voortdurende verder gaande ontbinding van onze koppeling met het levende, de bodem, de dieren, het landschap, de mensen in onze directe omgeving. Vanuit een visie en verdienmodel dat uitgaat van controle en macht. Niet dienend aan mens en natuur, maar gebaseerd op exploitatie.
De beroemde Amerikaanse ecoloog Wendell Berry verwoordde dit onlangs in de Groene Amsterdammer: ‘de kleine boeren die op hun land leefden en nu vervangen worden door machines en eigenaars van ver weg onder het mom van efficiëntie, gaven om hun land.’ Zijn motto is: ‘Listen to the land. ‘Er is geen scheiding tussen het lot van het land en het lot van de mensen. Als de één wordt misbruikt, lijdt de ander.’
De mindset die ten grondslag ligt aan de exploitatie van onze aarde is goed verwoord door Vandana Shiva in het volgende fragment dat ik heb gebruikt tijdens de winterconferentie van de BD vereniging afgelopen zaterdag.
De machthebbers in Rusland drijven op exploitatie van olie en gas wat ten goede komt aan enkelen en zoeken nu de vlucht naar voren nu we de transitie naar hernieuwbare energiebronnen gaan maken. Daarmee is het een wanhopige stuiptrekking van een gewelddadig en failliet systeem.
De enige respons op de meervoudige crisis waarin we zijn terechtgekomen is om overal waar we kunnen verbindingen te herstellen, vanaf het kleinste niveau. De solidariteit en wereldwijde verbinding die nu ontstaat tegen het geweld in de Oekraïne is – hoe dit conflict ook zal aflopen – een teken van hoop. Poetin zie je alleen op grote afstand van anderen, totaal ontbonden van zijn eigen volk. verstrikt in het eigen ego, met een onverzadigbare behoefte aan macht en geld, losgezongen van de realiteit.
Laten we in onze bio-beweging zorgzaam blijven voor elkaar, voor de mensen in de bedrijven die wellicht nu ook al in de problemen komen, voor de zorgen van onze klanten. En kijken hoe we reacties kunnen vormgeven vanuit verbinding en solidariteit. Op onze boerderijen, in onze winkels. Elk gebaar, elke stap, elke liefdevolle daad telt.
Bert van Ruitenbeek, directeur Stichting Demeter
Demeter is het kwaliteitskeurmerk voor biodynamische landbouw en voeding