Tholen - Niet alleen in Nederland is fonio nog relatief onbekend, ook in Afrika, waar het geteeld wordt, dreigt het in de vergetelheid te raken. En dat terwijl het voedzame graan heel duurzaam te telen is. Dat moet anders, vindt Solange Domaye. Met haar bedrijf Symfonio zet ze de authentieke graansoort uit de Afrikaans Sahel regio in Nederland en Europa op de kaart.
"Ik had al langer het idee om het naar Nederland te halen", vertelt Solange. "Ik organiseerde handelsmissies voor Nederlandse bedrijven naar Afrika, maar in 2020 gingen die reizen niet meer door vanwege Corona. Voor mij was dat het juiste moment om met fonio te beginnen." Daarbij kreeg Solange steun van Poppe Braam en zijn DID-IT-team. "Dat bracht niet alleen financiering maar ook kennis en een groot netwerk. We hebben onderzoeken gedaan en haalden monsters uit verschillende landen om meer van het gewas te weten te komen."
Veelzijdig product
Het miniscule, voedzame foniograan is op vele manieren te gebruiken. "Je kunt er 's morgens pap of pannenkoeken van maken, 's middags eten zoals couscous en 's avonds gebruiken in een stoofschotel", somt Solange op. "Verder is er ook meel van te maken, maar omdat fonio glutenvrij is, kun je dat voor het bakken van brood het beste mengen met ander meel om te binden."
Landen in West-Afrika exporteren fonio naar de Verenigde Staten, en sinds het in 2018 door de Europese Commissie werd goedgekeurd als nieuw voedingsmiddel gaat het ook naar Frankrijk, Groot-Brittannië en Italië. In Nederland zijn maar weinig consumenten bekend met het graan.
In 2022 gaat Symfonio nog meer inzetten op promotie om de bekendheid van fonio bij de consument te vergroten. "Het wordt nu verkocht bij Ekoplaza en Odin. We zijn blij dat we in de biologische sector zitten. Het fijne van biowinkels is namelijk dat daar consumenten komen die nieuwsgierig zijn en op zoek zijn naar alternatieven. Maar we willen ook graag de andere groep consumenten bereiken, zodat we fonio populaire kunnen maken en de productie kunnen opschalen."
Telen op droge grond
Fonio groeit in de Sahel-regio en
kenmerkt zich in het feit dat het heel weinig water nodig heeft om te groeien. Het vergt wel goede verzorging, want onkruid is de enige bedreiging van de plant. De plant kan ingezet worden tegen bodemerosie, omdat hij op moeilijke zandgronden groeit
Doordat de graankorrels heel klein zijn, vermengt het zich makkelijk met zand. De korrels moeten dus een grondige verwerking ondergaan om alles eruit te krijgen en het zo geschikt te maken voor export naar Europa. "Het was een uitdaging om een verwerker te vinden die hygiënisch goed en volgens de regels werkt, tegen een goede prijs en met de juiste instelling. Het vrouwen coöperatief dat we hebben gevonden is niet eens de grootste, maar heeft jaren ervaring in het verwerken van fonio. De mensen zijn eerlijk en hardwerkend, daar werken we graag mee samen", vertelt Solange.
Impact
Op dit moment importeert Symfonio het graan uit onder meer Burkina Faso. In de afgelopen twee jaar dat zij werkt aan dit project, heeft Solange duidelijk gezien welke impact het heeft op de telers. "We werken met vrouwencoöperaties die maatschappelijk verantwoord werken. Zij verkopen hun oogsten aan een ngo, waarvan de fonio project manager een vrouw is. Haar heb ik in twee jaar heel erg zien groeien. We zien haar niet als alleen een leverancier, maar we hebben echt samengewerkt om de export op te zetten.
In juni van dit jaar ben ik nog in Burkina Faso geweest en kon ik zelf zien hoeveel baat de vrouwen erbij hebben dat hun oogsten naar Nederland worden geëxporteerd. Een van de vrouwen had nu een fiets, van een ander konden de kinderen naar school en een derde is nu een van de grootste huis in het dorp aan het bouwen. Ik heb drie vrouwen uitgekozen die ik de komende jaren graag wil volgen."
In Afrika op het menu
Opmerkelijk is dat fonio ook in West-Afrika in de vergetelheid dreigt te raken. "Toen ik er in 2017 mee in aanraking kwam, herinnerde ik me weer dat ik het in mijn jeugd at als pap in de ochtend of 's avonds in plaats van een warme maaltijd. Nu lijken alleen boeren nog de waarde van fonio te kennen. Burgers eten steeds meer rijst en mais. Het authentieke Afrikaanse gewas dat al duizenden jaren wordt geteeld, dreigt te verdwijnen."
Nederlandse consumenten die de biologische fonio van Symfonio kopen, dragen zo niet alleen bij aan het milieu - voor de teelt van rijst en mais wordt bijvoorbeeld veel meer water gebruikt - ze dragen op deze manier ook bij aan de grotere bekendheid van het graan in Afrika, wat ten goed zal komen aan de productie.
Voor meer informatie:
Symfonio
[email protected]
www.symfonio.bio